SPECIAL REPORT: Συνδικαλισμός Α.Ε.

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο...
Ήταν 1η Ιουλίου του 2015, όταν η ΓΣΕΕ με ανακοίνωση της έστελνε σαφές μήνυμα υπέρ του «Ναι» στο δημοψήφισμα, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις και ερωτηματικά. Με μια ματιά όμως στα 130 εκατομμύρια ευρώ που διαχειρίζεται η Συνομοσπονδία μέσω των προγραμμάτων ΕΣΠΑ την περίοδο των μνημονίων,

δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί. Και δεν είναι μόνο αυτό. Η ΓΣΕΕ έχει καταλήξει να λειτουργεί ως εργοδότης, υπογράφοντας εξευτελιστικές ατομικές συμβάσεις με εργαζομένους και «νοικιάζοντας» τους στη συνέχεια στους φερόμενους ως εργοδότες τους, έναντι αμοιβής. Αυτό δεν είναι συνδικάτο. Είναι μία κανονική, κερδοφόρα επιχείρηση

του Θάνου Καμήλαλη

Το ThePressProject αποκαλύπτει σήμερα το σύνολο των κοινοτικών προγραμμάτων ΕΣΠΑ, που έχουν περάσει από τα χέρια της διοίκησης της ΓΣΕΕ -πολλά από τα οποία βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη- όπως επίσης και τον αριθμό και τα ονόματα των προγραμμάτων στα οποία αυτή συμμετέχει, μαζί με το κόστος του καθενός. Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός των προγραμμάτων που συμμετέχει η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος είναι λίγο παραπάνω από 145 εκατ. Ευρώ, ενώ το συνολικό ύψος των συμβάσεων, δηλαδή τα χρήματα που πραγματικά θα καταβληθούν, είναι ελαφρώς μικρότερο, στα 130 εκατ. Από αυτά μέχρι σήμερα έχουν πληρωθεί τα σχεδόν 90 εκατ και τα υπόλοιπα 40 αναμένονται να ολοκληρωθούν το επόμενο διάστημα, καθότι το ΕΣΠΑ 200-7-2013 έχει καθυστερήσει σημαντικά. Στο σύνολο πρόκειται για 72 προγράμματα, που θα μπορούσαν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες.

Η πρώτη είναι τα προγράμματα με δικαιούχο το Ινστιτούτο Εργασίας και τη ΓΣΕΕ, που σκοπό φαίνεται ότι έχουν την ενίσχυση των δράσεων και των υπηρεσιών τους. Το ύψος της χρηματοδότησης και οι πραγματοποιούμενες δράσεις όμως προκαλούν ερωτηματικά. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία η ΓΣΕΕ έλαβε, μεταξύ άλλων:

• Σχεδόν 3 εκατ. ευρώ για τη «δημιουργία δυναμικής πύλης της ΓΣΕΕ για την ψηφιακή εξυπηρέτηση του εργαζόμενου, με ηλεκτρονικές υπηρεσίες διακυβέρνησης, δημοκρατίας, πληροφόρησης, μάθησης και ενεργοποίησης των εργαζόμενων καταναλωτών»
• 6. εκατ, για την «ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας του ΙΝΕ»
• Σχεδόν 1,2 εκατ. για την «προώθηση και ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στα όργανα εκπροσώπησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων»
• 950.000ευρώ για την «ανάπτυξη και υποστήριξη δικτύων για την υλοποίηση παρεμβάσεων απασχόλησης».

Ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία των προγραμμάτων στα οποία συμμετέχει η ΓΣΕΕ έχει να κάνει με το βασικό αντικείμενο της, την εργασία, που όμως στα κονδύλια του ΕΣΠΑ δηλώνεται ως «πρακτική άσκηση» και «κοινωφελής απασχόληση». Για την υποστήριξη προγραμμάτων πρακτικής άσκησης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας η ΓΣΕΕ θα λάβει σύμφωνα με τον πίνακα σχεδόν 38 εκατ ευρώ. 

Ίσως όμως τα σημαντικότερα ποσά αφορούν τα προγράμματα απασχόλησης, που καταλαμβάνουν άλλωστε και τη μεγαλύτερη μερίδα της «πίτας» της ΓΣΕΕ από το ΕΣΠΑ. Είναι η περίπτωση όπου η διοίκηση της Συνομοσπονδίας των εργαζομένων λειτουργεί ως εργοδότης και προσλαμβάνει εργαζόμενους σε ολιγόμηνη απασχόληση (τα γνωστά πεντάμηνα) και με ελάχιστα δικαιώματα, πολύ μακριά από αυτά που ζητάει το ίδιο το συνδικάτο στις κινητοποιήσεις του. Σύμφωνα με τα στοιχεία τα ποσά που έχει διαχειριστεί ή πρόκειται να διαχειριστεί η διοίκηση της Συνομοσπονδίας για τέτοια προγράμματα ξεπερνούν τα 70 εκατ ευρώ και το ποσό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν αναλογιστεί κανείς ότι από κάθε πρόγραμμα, η ΓΣΕΕ λαμβάνει βάσει νόμου ποσοστό έως 5% για την συμμετοχή της ως «γραφείο ενοικίασης εργαζομένων».

Η ΓΣΕΕ ως εργοδότης

«Η Συνομοσπονδία είναι αδιαπραγμάτευτα αντίθετη σε κάθε είδους μνημόνιο, με ότι αυτό συνεπάγεται σε βάρος του κόσμου της μισθωτής εργασίας και του Ελληνικού Λαού» έγραφε επίσης η ανακοίνωση λίγο πριν το δημοψήφισμα. Τα μνημόνια όμως έφεραν μειώσεις μισθών, διάλυση των εργασιακών σχέσεων και λόγω αυτών, ραγδαία επέκταση των προγραμμάτων ολιγόμηνης απασχόλησης. Σε αυτόν τον τομέα η Συνομοσπονδία δεν φάνηκε να ενοχλείται ιδιαίτερα, αντίθετα ενεπλάκη από το ξεκίνημα της κρίσης περισσότερο από κάθε άλλη οργάνωση στην υποστήριξη τέτοιων προγραμμάτων για «ελαστική» εργασία και την απορρόφηση των κονδυλίων που τα συνοδεύουν. Ενασχόληση που αποδεινύεται και κερδοφόρα για τη Συνομοσπονδία, που βάζει στα ταμεία της την προμήθεια που της αναλογή

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή της ΓΣΕΕ (μέσω του ΙΝΕ) ως μεσάζοντα γι αυτά τα προγράμματα δεν απαγορεύεται.

Ωστόσο παρατηρείται το εξής παράδοξο: Χιλιάδες εργαζόμενοι που συμμετέχουν σε αυτά τα προγράμματα υπογράφουν μαζί με τους επικεφαλής της Συνομοσπονδίας συμβάσεις που παραβιάζουν κάθε εργασιακό δικαίωμα και στη συνέχεια αποστέλλονται στον φορέα τους για να απασχοληθούν. 

Για παράδειγμα όπως ισχύει τα τελευταία χρόνια, σε μια τυπική τέτοια σύμβαση ορισμένου χρόνου, ο εργαζόμενος («ωφελούμενος»):

• Έχει αποδοχές κατα ανώτατο όριο 625 ευρώ
• Δεν προστατεύεται από καμία Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ρητά αποκλειόμενης και της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
• Παραιτείται από το δικαίωμα αμοιβής για τυχόν υπερωρίες
• Μπορεί να απασχοληθεί σε μία θέση εργασίας έως πέντε μήνες μέσα σε διάστημα δώδεκα μηνών.
• Μετακινείται  ανά πάσα στιγμή σε οποιονδήποτε τόπο ήθελε κριθεί αναγκαίο στο πλαίσιο του «Μνημονίου Συνεργασίας» του άμεσου και έμμεσου εργοδότη.
• Ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής του μισθού-επιδόματος, εφόσον δεν έχει προηγουμένως καταβληθεί στη δανείστρια εταιρεία η αναλογούσα επιχορήγηση από το ΕΣΠ
• Το παρακάτω παράδειγμα είναι μια υπογεγραμμένη σύμβαση ορισμένου χρόνου, ανάμεσα σε εργαζόμενο και τον πρόεδρο της ΓΣΕΕ, Γιάννη Παναγόπουλο, που παρουσιάζει όλα τα παραπάνω προβλήματα:

Μάλιστα όλα αυτά γίνονται επί πληρωμή, καθώς όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, σύμφωνα με το νόμο η ΓΣΕΕ, μεσω του ΙΝΕ, λαμβάνει και νόμιμη αμοιβή για τη συμμετοχή της σε καθένα από αυτά τα προγράμματα, ποσό που φτάνει έως και το 5%. Ανάλογη ήταν και η αμοιβή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που είχαν εμπλακεί σε αυτά τα προγράμματα την περίοδο 2011-2012 συγκεντρώνοντας πολλές αντιδράσεις και τελικά σταμάτησαν λόγω του μεγάλου σκανδάλου που είχε ξεσπάσει με τις παράνομες χρηματοδοτήσεις τους σε άλλους τομείς

Λαμβάνοντας υπόψιν ολα τα παραπάνω στοιχεία, η ΓΣΕΕ αντιμετωπίζει μια σοβαρή κρίση ταυτότηας.  Από τη μία η διοίκηση της εμφανίζεται να διεκδικεί εργασιακά δικαιώματα που χάθηκαν την περίοδο των μνημονίων, πολλά από αυτά στοιχειώδη. Από την άλλη η «ελαστική» εργασία με πεντάμηνη, «κοινωφελή» απασχόληση φαίνεται ότι έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επικερδής γι αυτήν. Συν τοις άλλοις η εξάρτηση της από τα κοινοτικά προγράμματα μοιάζει να αλλοώνει τον χαρακτήρα της. Το συνέδριο της ΓΣΕΕ, στο οποίο θα αναδειχθει και η νέα διοίκηση, ξεκινάει σήμερα, Πέμπτη 17 Μαρτίου, σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο στη Ρόδο. 

Σκηνικό που μοιάζει κατάλληλο για μια πετυχημένη ανώνυμη εταιρεία, αλλά όχι για συνδικάτο.