Εφαρμογή οδηγίας ΕΕ 2019/1152 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας*

 

Μέχρι τα τέλη της θερινής περιόδου, αναμένεται η εφαρμογή της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 της 20ής Ιουνίου 2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας, που διέπουν την εργασία των εργαζομένων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία

θα ενσωματωθεί σε σχετικό νόμο, από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Σκοπός της εφαρμογής της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152, είναι η βελτίωση των όρων εργασίας, με την προώθηση περισσότερο διαφανούς και προβλέψιμης απασχόλησης, με παράλληλη διασφάλιση της προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας.

Η σχετική Οδηγία θεσπίζει ελάχιστα δικαιώματα που ισχύουν για όλους της εργαζόμενος εντός Ε.Ε., που έχουν σύμβαση εργασίας ή σχέση εργασίας, όπως ορίζεται από τη νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή τις πρακτικές που ισχύουν σε κάθε κράτος με λαμβανομένης υπόψιν της νομολογίας του Δικαστηρίου.

Επιπρόσθετα βάσει της Οδηγίας:

• τα κράτη μέλη, μπορούν να αποφασίσουν να μην εφαρμόσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή, σε εργαζόμενους που έχουν σχέση εργασίας με προκαθορισμένο και πραγματικό χρόνο εργασίας ίσο με ή κατώτερο από τρείς (3) ώρες ανά εβδομάδα, κατά μέσο όρο σε περίοδο αναφοράς τεσσάρων (4) συναπτών εβδομάδων. Ο χρόνος εργασίας σε όλους τους εργοδότες που αποτελούν ή ανήκουν στην ίδια επιχείρηση, ομάδα ή οντότητα συνυπολογίζεται στον εν λόγω μέσο όρο των τριών (3) ωρών.
• τα κράτη μέλη μπορούν να προσδιορίζουν ποια άτομα είναι υπεύθυνα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που καθορίζονται από την Οδηγία, για τους εργοδότες, εφόσον πληρούνται οι εν λόγω υποχρεώσεις. Μπορούν επίσης να αποφασίζουν ότι σύνολο ή μέρος των εν λόγω υποχρεώσεων, θα ανατίθεται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, που δεν είναι μέρος της σχέσης εργασίας.
• τα κράτη μέλη, μπορούν να προβλέπουν, σε αντικειμενικά δικαιολογημένες περιπτώσεις, ότι οι διατάξεις του κεφαλαίου ΙΙΙ της Οδηγίας, αναφορικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις σχετικά με τους όρους εργασίας, δεν πρέπει να εφαρμόζονται σε δημοσίους υπαλλήλους, στις δημόσιες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, στις ένοπλες δυνάμεις και σε αστυνομικές αρχές, καθώς επίσης σε δικαστές, εισαγγελείς, ανακριτές ή άλλες υπηρεσίες επιβολής του νόμου.

Οι αλλαγές – μεταρρυθμίσεις προβλέπονται ως προς τρείς (3) άξονες:  1) τον χώρο εργασίας, 2) τον τόπο εργασίας, 3) τον χρόνο εργασίας.

Η Οδηγία ΕΕ 2019/1152 προβλέπει ότι:

1. Θα παρέχεται πληρέστερη και έγκαιρη ενημέρωση στους εργαζόμενους από τον εργοδότη, σχετικά με τις βασικές πτυχές της εργασίας τους (μισθό, αμοιβές πέραν του μισθού, ωράριο, τόπο εργασίας, τυχόν μετακίνησή του εκτός έδρας, διάρκεια δοκιμαστικής περιόδου κ.α.), ήδη από την πρώτη εβδομάδα απασχόλησής τους και εντός επτά (7) ημερών από την ημερομηνία πρόσληψης – έναρξης της εργασίας.
2. Η ενημέρωση από τον εργοδότη στους εργαζόμενους θα παρέχεται είτε ως γραπτή ενημέρωση, με ένα ή περισσότερα έντυπα έγγραφα, είτε μέσω αποστολής εγγράφων σε ηλεκτρονική μορφή από τον εργοδότη και μάλιστα με αποδεικτικό διαβίβασης – παραλαβής εγγράφων ηλεκτρονικής μορφής.
3. Η μέγιστη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου εργασίας θα έχει ανώτατο όριο τους έξι (6) μήνες – οριοθέτηση δοκιμαστικής περιόδου. Η άσκηση δοκιμαστικής περιόδου μεγαλύτερης των έξι (6) μηνών, θα μπορεί να εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις που η φύση ή η θέση εργασίας την καθιστούν αναγκαία, ή είναι προς το συμφέρον του εργαζόμενου, ή σε περιπτώσεις απουσίας του εργαζόμενου κατά την δοκιμαστική περίοδο. Στην τελευταία περίπτωση ο χρόνος της δοκιμαστικής περιόδου θα αυξάνεται ανάλογα – αντίστοιχα με τον χρόνο απουσίας του εργαζόμενου. Επίσης σε περίπτωση ανανέωσης σύμβασης του εργαζόμενου (ίδια θέση εργασίας – ίδια καθήκοντα), δεν απαιτείται νέα δοκιμαστική περίοδος για τη σχέση εργασίας.
4. Οι εργαζόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα παροχής εργασίας σε άλλον εργοδότη. Τυχόν περιορισμοί για την ανάληψη θέσης εργασίας στον β’ εργοδότη, θα πρέπει να δικαιολογούνται από τον α’ εργοδότη, με λόγους αντικειμενικούς (π.χ. ύπαρξη αντικρουόμενων συμφερόντων ή προστασία επιχειρηματικού απορρήτου).
5. Ο εργαζόμενος μπορεί να καταθέσει αίτημα στον εργοδότη, για απασχόληση με πιο προβλέψιμες ή ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο εργαζόμενος να έχει απασχοληθεί για πάνω από έξι (6) συνεχόμενους μήνες στον ίδιο εργοδότη.
6. Ο εργοδότης οφείλει να παρέχει γραπτή απάντηση σε αίτημα του εργαζόμενου για μετάθεση σε άλλη πιο ασφαλή θέση εργασίας.
7. Ο εργοδότης πρέπει να παρέχει ενημέρωση στους εργαζομένους, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και εκ των προτέρων, για το πότε ακριβώς θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η εργασία. Η παρέμβαση αυτή θα αφορά ιδίως τους εργαζόμενους που έχουν μεταβλητά ωράρια και μη προβλέψιμο πρόγραμμα εργασίας, καθώς και την κατά παραγγελία εργασία.
8. Ο εργοδότης πρέπει να παρέχει υποχρεωτικά δωρεάν κατάρτιση σχετικά με την εργασία στον εργαζόμενο, εφόσον ο εργοδότης, έχει το καθήκον να την παρέχει βάσει της Ενωσιακής ή Εθνικής Νομοθεσίας ή βάσει των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Η δωρεάν αυτή κατάρτιση θα υπολογίζεται ως χρόνος εργασίας και θα πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας.
9. Αναγκαία θα είναι η αποτροπή μέσω αποτελεσματικών μέτρων της κατάχρησης της εργασίας που συντελείται με σύναψη συμβάσεων μηδενικών ορών εργασίας. Μηδενικές Συμβάσεις Εργασίας: Πρόκειται για «θέσεις εργασίας» που ανανεώνονται στην κυριολεξία με την ώρα, αφού οι εργαζόμενοι υπογράφουν ιδιωτικά συμφωνητικά ωρών, τα οποία φυσικά δεν προσφέρουν καμιά απολύτως εξασφάλιση – μη ύπαρξη κατώτατου μισθού.
10. Οι εργαζόμενοι θα προστατεύονται, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων που είναι εκπρόσωποι εργαζομένων, από δυσμενή μεταχείριση (δυσμενή διάκριση) από τον εργοδότη ή από δυσμενείς συνέπειες που προκύπτουν από καταγγελία στον εργοδότη ή από τυχόν διαδικασίες που έχουν κινήσει με σκοπό να επιβάλουν συμμόρφωση με τα νόμιμα δικαιώματα που θα προβλέπονται στο νομοσχέδιο.
11. Οι εργαζόμενοι θα έχουν πλήρη ενημέρωση για το σύνολο των νόμιμων δικαιωμάτων που μπορεί να ασκήσει, να διεκδικήσει και να αξιώσει στον εργασιακό χώρο.

Η Οδηγία ΕΕ 2019/1152 και η εφαρμογή αυτής, θα προστατεύει και θα ενισχύει τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και θα ωφελεί τους εργοδότες, διασφαλίζοντας ότι η προστασίας των εργαζομένων, παραμένει σύμφωνη με τις τελευταίες εξελίξεις στις αγορές εργασίας, μειώνοντας τα διοικητικά εμπόδια για τους ίδιους

Με την εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας, θα ενισχυθεί επίσης το δίκαιο της απόλυσης, καθώς ο εργαζόμενος θα προστατεύεται από την απόλυση. Συγκεκριμένα θα απαγορεύεται η απόλυση εργαζομένου, επειδή άσκησε τα νομικά του δικαιώματα, όπως αυτά θα προβλέπονται στο νομοσχέδιο. Σε περίπτωση απόλυσης οι εργοδότες θα πρέπει να δικαιολογούν πλήρως, εμπεριστατωμένα και γραπτώς στον εργαζόμενο τους λόγους απόλυσής του, χωρίς αυτοί οι λόγοι να συνδέονται με την άσκηση των νόμιμων δικαιωμάτων και τη διεκδίκηση αυτών από πλευράς των εργαζομένων. Σε περίπτωση αντιδικίας εργαζομένου και εργοδότη, οι εργοδότες επίσης θα πρέπει ενώπιον δικαστικών αρχών ή άλλης αρμόδιας αρχής – φορέα, να παρουσιάσουν τα πραγματικά περιστατικά, από τα οποία να μπορεί να τεκμαίρεται ότι υπήρξε η εν λόγω απόλυση και να μπορούν να αποδείξουν, ότι οι λόγοι απόλυσης δεν συνδέονται με την άσκηση των νόμιμων δικαιωμάτων του εργαζόμενου.

*Του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου-Εργατολόγου