Γιάννης Κουζής: Συνέδριο στον βωμό της διατήρησης των συσχετισμών

Συνέντευξη του καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Γιάννη Κουζή.

Σε αυτή τη συγκυρία συνδικαλιστικές δυνάμεις που θεωρούν τα συνδικάτα βραχίονες των κομμάτων βρίσκουν την ευκαιρία να εκδηλώσουν έντονα τις διαφορές τους. Ωστόσο μην περιμένετε να υπάρξει και τυπική διάσπαση της ΓΣΕΕ. Δεν συμφέρει ούτε αυτούς που φαίνεται ότι την τροφοδοτούν

«Όσα δυστυχώς παρακολουθήσαμε στην Καλαμάτα είναι μακριά από τις αγωνίες του κόσμου της εργασίας και εντείνουν την απαξίωση των συνδικάτων σε μια συγκυρία που ακόμα και αν δεν υπήρχε το συνδικάτο, θα έπρεπε να ανακαλυφθεί.

Πρόκειται δυστυχώς για μάχες μηχανισμών με εκατέρωθεν καταγγελίες που εμπλέκουν το σύνολο των παρατάξεων, ανεξάρτητα από το μέγεθος της ευθύνης που φέρει κάθε μια από αυτές«, σημειώνει, σε συνέντευξή του στην »Αυγή» της Κυριακής, ο καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Γιάννης Κουζής.

* Κύριε Κουζή, όσα είδαμε να συμβαίνουν στην Καλαμάτα, αλλά και προ ημερών στη συνεδρίαση της διοίκησης της ΓΣΕΕ, είναι κεραυνός εν αιθρία ή μια αναπόφευκτη εξέλιξη, λόγω της συγκεκριμένης λειτουργίας των συνδικάτων τα τελευταία πολλά χρόνια;

Δεν είναι κεραυνός εν αιθρία όσα συνέβησαν στην Καλαμάτα. Αν και το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα έχει ενιαία οργανωτική έκφραση, με όλα τα ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα σε μια ΓΣΕΕ, είναι ουσιαστικά διασπασμένο κατά την τελευταία κυρίως εικοσαετία. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει όταν οι παρατάξεις δεν μπορούν να συμμετάσχουν ούτε σε έναν κοινό εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς;

Όσα δυστυχώς παρακολουθήσαμε στην Καλαμάτα είναι μακριά από τις αγωνίες του κόσμου της εργασίας και εντείνουν την απαξίωση των συνδικάτων σε μια συγκυρία που, ακόμα και αν δεν υπήρχε το συνδικάτο, θα έπρεπε να ανακαλυφθεί.

Πρόκειται δυστυχώς για μάχες μηχανισμών με εκατέρωθεν καταγγελίες που εμπλέκουν το σύνολο των παρατάξεων, ανεξάρτητα από το μέγεθος της ευθύνης που φέρει κάθε μια από αυτές.

* Πώς εκτιμάτε το ότι αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που επιστρέφει μια κάποια κανονικότητα με υπογραφή συμβάσεων, αύξηση κατώτατου και κατάργηση υποκατώτατου μισθού;

Δεν νομίζω ότι σχετίζονται με αυτά. Απλά τυχαίνει φέτος να είναι η χρονιά για το συνέδριο της ΓΣΕΕ, όπως και η χρονιά όλων των εκλογών, βουλευτικών, ευρωπαϊκών, δημοτικών και περιφερειακών. Σε αυτή τη συγκυρία συνδικαλιστικές δυνάμεις που θεωρούν τα συνδικάτα βραχίονες των κομμάτων βρίσκουν την ευκαιρία να εκδηλώσουν έντονα τις διαφορές τους. Ωστόσο μην περιμένετε να υπάρξει και τυπική διάσπαση της ΓΣΕΕ. Δεν συμφέρει ούτε αυτούς που φαίνεται ότι την τροφοδοτούν.

* Δηλαδή αυτοί οι μηχανισμοί αποδέχονται τον εκφυλισμό που βλέπουμε σήμερα;

Ακόμα και αν δεν είναι αυτός ο στόχος, το αποτέλεσμα οδηγεί σε εκφυλιστικά συμπτώματα. Θεωρώ ότι, αν οι διαφωνίες κρίνονταν τόσο αγεφύρωτες, θα ήταν εντιμότερη η επιλογή ενός διακριτού, διαφορετικού οργανωτικού δρόμου από τη διαιώνιση του βαλτώματος και της αναποτελεσματικότητας που δημιουργούν οι ενδοσυνδικαλιστικές έριδες της κατά τα άλλα ενιαίας ΓΣΕΕ. Προτιμότερη είναι η ενότητα, αρκεί να είναι ουσιαστική πάνω σε έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή που σήμερα δεν υπάρχει.

* Πόσο επηρεάζει το γεγονός ότι η ΓΣΕΕ δεν μπορεί να υπογράψει Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας;

Η αφαίρεση της αρμοδιότητας της ΕΓΣΣΕ να καθορίζει τον γενικό κατώτατο μισθό, προφανέστατα, έχει περαιτέρω υποβαθμίσει τον ρόλο, αλλά και την εικόνα της ΓΣΕΕ. Ωστόσο είναι ιδιαίτερα ενδεικτικό, αλλά και συμβολικό, της κατάστασης που επικρατεί όταν ο βαθμός κινητοποίησης για την οργάνωση και την επιτυχία μιας απεργίας είναι προκλητικά άτονος μπροστά στον οίστρο που επιδεικνύεται ενόψει των εκάστοτε συνδικαλιστικών αρχαιρεσιών.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό το ότι οι αποφάσεις δυο οργανωτικών συνεδρίων, ήδη από το 1990, για μια σειρά αλλαγές, όπως ο δραστικός περιορισμός των ομοσπονδιών και των Εργατικών Κέντρων για την καταπολέμηση του οργανωτικού πολυκερματισμού, που αναπαράγει την αναποτελεσματικότητα, όπως και τα ίδια τα συνδικάτα διακηρύττουν, παραμένουν ανεφάρμοστες. Έτσι η κατάσταση παραμένει αναλλοίωτη με διαχρονική ευθύνη των διοικήσεων της ΓΣΕΕ, εφόσον ζητούμενο είναι η διατήρηση των συσχετισμών και η αναπαραγωγή εξουσιών. Αλλιώς θα είχαν προχωρήσει αλλαγές που έχουν αποφασιστεί όπως να υπάρχει ένα Εργατικό Κέντρο ανά νομό ή Περιφέρεια και μία ομοσπονδία ανά κλάδο.

* Αυτό εξηγεί σε έναν βαθμό και τη δραματική απομαζικοποίηση των συνδικάτων τα τελευταία είκοσι χρόνια;

Η απομαζικοποίηση των συνδικάτων οφείλεται και σε μια σειρά από λόγους εξωγενείς, όπως είναι οι εξελίξεις στην οικονομία και στην οργάνωση της εργασίας, η παγκοσμιοποίηση, η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού. Από την άλλη υπάρχουν και ενδογενείς αιτίες που οφείλονται σε πράξεις και παραλείψεις των ίδιων των συνδικάτων που κάνουν την εικόνα τους μη ελκυστική, ακόμα και απωθητική για τους εργαζόμενους.

* Να κλείσουμε με τον συνδικαλιστικό Νόμο 1264 του 1982. Θεωρείτε ότι χρειάζεται αλλαγές; Είναι αναγκαία η επικαιροποίησή του;

Αν και προοδευτικός σε μια άλλη εποχή, σήμερα ο Ν. 1264 χρειάζεται αλλαγές. Καταρχάς είμαι αντίθετος στο να είναι ένας νόμος συνδικαλιστικός τόσο λεπτομερής. Θα πρέπει να είναι ένας γενικός νόμος – πλαίσιο που να αφήνει το περιθώριο να προσαρμόζεται η συνδικαλιστική οργάνωση και δράση με το καταστατικό της, στο πλαίσιο των ταχύτατων αλλαγών που συντελούνται στην αγορά εργασίας, και όχι να αποτελεί τροχοπέδη. 

Αναγκαία μέτρα βελτίωσής του είναι η περαιτέρω διευκόλυνση ένταξης στα συνδικάτα όλων των ευέλικτων μορφών εργασίας, των ψευδοαπασχολούμενων με μπλοκάκι, η δημιουργία συνδικάτων σε χώρους πολυκλαδικών δραστηριοτήτων, η συνδικαλιστική εκπροσώπηση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με επιχειρησιακή επιτροπή του κλάδου, για να υπάρχει συνδικαλιστική παρουσία στις μικρές επιχειρήσεις, αφού μόνο το 2% του συνόλου των επιχειρήσεων τη διαθέτουν, κενό που πήγαν να εκμεταλλευθούν οι μνημονιακές εργοδοτικές ενώσεις προσώπων.