«Εκτροχιασμός» της σιδηροδρομικής γραμμής Sea2Sea

Μπρος - πίσω από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στην υλοποίηση του έργου σύνδεσης των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας με αυτά του Εύξεινου Πόντου που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ

Στις 6 Σεπτεμβρίου του 2017, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας υπογράφει,

στην Καβάλα, με τον Βούλγαρο ομόλογό του Μπόικο Μπορίσοφ Μνημόνιο συνεργασίας για τη δημιουργία κοινής διακρατικής εταιρείας, η οποία θα αναλάβει το σύνολο του έργου της σιδηροδρομικής σύνδεσης των λιμανιών Θεσσαλονίκης - Καβάλας - Αλεξανδρούπολης με εκείνα της Βάρνας, του Μπουργκάς και του Ρούσε, στα παράλια του Δούναβη (Sea2Sea).

Ο τότε τομεάρχης Μεταφορών της Ν.Δ. και νυν υπουργός, Κώστας Αχ. Καραμανλής δήλωνε ότι «η Σιδηροδρομική Εγνατία είναι ένα ‘φαραωνικού’ τύπου έργο, που δεν συνοδεύεται από καμία μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας». Την «αγωνία» του κ. Καραμανλή δεν φάνηκε να συμμερίζεται ο “γαλάζιος” περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης Χρήστος Μέτιος, ο οποίος εμφανίστηκε ευχαριστημένος από τις ανακοινώσεις, καθώς, όπως δήλωσε, «αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα του έργου και στηρίζουμε την υλοποίησή του».

Να σημειωθεί ότι το έργο παρουσιάστηκε στον τέως πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνγκερ, ο οποίος συμφώνησε να χρηματοδοτηθεί, αποκαλώντας το «έργο πνοής για την περιοχή των νοτιοανατολικών Βαλκανίων». Ένα μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης θα καλυπτόταν από το περίφημο πακέτο Γιούνγκερ.

Προεκλογική άρνηση της Ν.Δ. για το έργο

Παρά τη θερμή υποδοχή από τους Ευρωπαίους, η Ν.Δ., στο πρόγραμμά της για τον τομέα των μεταφορών και ειδικότερα για τις σιδηροδρομικές συνδέσεις, αρκέστηκε στο γενικόλογο πλάνο «νέας χάραξης της γραμμής Θεσσαλονίκη - Καβάλα και εκσυγχρονισμού της υφιστάμενης μέχρι την Αλεξανδρούπολη». Μετά τη νίκη της στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 και ενώ οι συζητήσεις για το καταστατικό της νέας δικρατικής εταιρείας είχαν φτάσει, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε πολύ καλό επίπεδο (πηγές ανέφεραν ότι εκκρεμούσε η έγκριση από τα Κοινοβούλια των δύο χωρών), οι αναφορές για το έργο σταμάτησαν.

Τον Νοέμβριο του 2019, στο περιθώριο του 4ου Thessaloniki Summit και σύμφωνα με την εφημερίδα “Μακεδονία”, ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Κώστας Αχ. Καραμανλής αποκάλυψε ότι αμερικανική κοινοπραξία έχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον να αναλάβει άμεσα τη σιδηροδρομική διασύνδεση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό, αυτομάτως, σήμαινε ότι η πολυπόθητη ενιαία υλοποίησης της σιδηροδρομικής σύνδεσης της βόρειας Ελλάδας θα πήγαινε στις ελληνικές καλένδες.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο τομεάρχης Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Βαρεμένος άσκησε κριτική στον κ. Καραμανλή, κατηγορώντας τον ότι εγκαταλείπει το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Υποδομών και Μεταφορών (σχεδιασμένο μέχρι το 2037), το οποίο συνέταξε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου και το οποίο αφορά και το εν λόγω έργο.

Τον Οκτώβριο του 2019, από το βήμα της Βουλής, ο υπουργός Μεταφορών τόνισε ότι «όλοι όσοι παρακολουθούν τα θέματα αυτά με κάποια σοβαρότητα καταλαβαίνουν ότι τα πισωγυρίσματα της προηγούμενης κυβέρνησης οδήγησαν τον τόπο στο απόλυτο τέλμα». Είναι τότε που βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι είχαν μια κάποια σοβαρότητα, κατέθεσαν ερώτηση σχετικά με τις προθέσεις της κυβέρνησης για το έργο.

Μια απρόσμενη απάντηση

Στην απάντησή του, ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών αναφέρει ότι «προτεραιότητα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αποτελεί η ανάδειξη της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας στον τομέα των μεταφορών, μέσα από την ανάπτυξη των δικτύων, τη συμπλήρωση ελλειπόντων τμημάτων και την προώθηση των διασυνοριακών συνδέσεων. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλει ουσιαστικά και η Δράση Sea2Sea»!

Το δεύτερο χτύπημα έρχεται όταν, στο ίδιο έγγραφο, σημειώνει πως «ο ελληνικός βραχίονας της Δράσης έχει ως βασικούς πυλώνες τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης, τα οποία θα συνδεθούν σιδηροδρομικά με ισάριθμα λιμάνια της Βουλγαρίας, και ειδικότερα με τα λιμάνια Μπουργκάς, Βάρνα και Ρούσε στο Δούναβη. Κατά συνέπεια, στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής από την Καβάλα έως τη Βάρνα σε διπλή γραμμή με ηλεκτροκίνηση»!

Και αν τα παραπάνω μπορούν να ενταχθούν στη σφαίρα της γενίκευσης, η συνέχεια της απάντησης ολοκληρώνει την κυβίστηση στο θέμα: «Είναι σαφές ότι το έργο αποτελεί προτεραιότητά μας (!), παρ’ όλο που μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει αξιόλογη πρόοδος. Σύμφωνα με σχετική οικονομοτεχνική ανάλυση, το κόστος των προτεινόμενων έργων ανέρχεται συνολικά σε 3,3 δισ. ευρώ».

Το κερασάκι στην τούρτα έρχεται να βάλει η επιβεβαίωση του κοινού βηματισμού των δύο χωρών, καθώς, όπως αναφέρεται στην απάντηση του υπουργού, «σε επιχειρησιακό επίπεδο, Ελλάδα και Βουλγαρία βρίσκονται σε διαπραγμάτευση για την υπογραφή διακυβερνητικής συμφωνίας - πλαίσιο. Συγκεκριμένα, έχει ανατεθεί σε εξειδικευμένο νομικό σύμβουλο η παροχή νομικών υπηρεσιών σχετικά με το περιεχόμενο της διακυβερνητικής συμφωνίας και αναμένονται τα σχετικά παραδοτέα. Τέλος, έχει συνταχθεί και σχέδιο ανάλυσης με θέμα ‘Αναγκαίες παραδοχές για την ίδρυση και χρηματοδότηση της κοινής επιχείρησης’, της οποίας η οριστικοποίηση αναμένεται».

Θα μπει τελικά το τρένο στις ράγες;

Είναι σαφές ότι η κυβερνητική πολιτική στις μεταφορές δεν είναι αυτό που θα περιέγραφε κάποιος ως «συντονισμένη». Τα δείγματα στο μετρό Θεσσαλονίκης είναι χαρακτηριστικά. Όμως, σε ό,τι αφορά το έργο Sea2Sea, παρατηρείται μια αναντιστοιχία λόγων σε χρονική απόσταση μερικών μηνών. Πρέπει, εξάλλου, να θεωρείται δεδομένο ότι η σιδηροδρομική σύνδεση της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης με το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο αποτελούσε όνειρο απατηλό. Αυτό δεν επιτρέπει τον εκάστοτε υπουργό να αλλάζει άποψη κάθε δίμηνο.

Ο στόχος των συνδυασμένων μεταφορών, στην περίπτωσή μας της μετακίνησης αγαθών και επιβατών με τη χρήση των τριών ελληνικών λιμανιών και του σιδηροδρόμου, είναι εφικτός, αν τεθεί ως ενιαίο όραμα. Σε κάθε περίπτωση, η ιδιωτικοποίηση λιμένων όπως της Αλεξανδρούπολης και οι παλινωδίες της κυβέρνησης στον χώρο των μεταφορών προκαλούν έντονη ανησυχία στους πολίτες, στους επαγγελματίες και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία αρνείται να προβεί στον οποιοδήποτε σχεδιασμό.

Έχει ενδιαφέρον πάντως αν η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην περιοχή και η συμμετοχή του στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Βουλγαρίας (οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για συνάντηση με τον Μπόικο Μπορίσοφ στην Αλεξανδρούπολη) θα βγάλει ειδήσεις. Άλλωστε, η «κοινή επιχείρηση» του κυρίου Καραμανλή, όπως αυτή σχεδιάστηκε από τον τέως υπουργό Μεταφορών Χρήστο Σπίρτζη, προοικονομεί έναν νέο γύρο ασάφειας για τον πολύπαθο σιδηρόδρομο.

Του Ευριπίδη Ταρασίδη