ωραρίου εργασίας της ημέρας και όχι της εβδομάδας. Κατά συνέπεια, δεν χωρεί συμψηφισμός των καθημερινών υπερωριών προς τυχόν μη πραγματοποιηθέντα χρόνο εργασίας σε άλλες εργάσιμες ημέρες της ίδιας εβδομάδας.
Η υπέρβαση του ημερήσιου ωραρίου εργασίας πού καθορίζεται με ατομική σύμβαση εργασίας ή ΣΣΕ ή με κανονισμό εργασίας συμβατικής ισχύος, δεν θεωρείται υπερωριακή απασχόληση. Υπενθυμίζουμε ότι ανώτατο νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας και μετά την ισχύ του Ν.3863/2010 εξακολουθεί να είναι οι εννέα ώρες εργασίας επί 5νθημέρου και οι οκτώ επί 6ημέρου.
Δεν αποτελεί υπερωριακή απασχόληση η κατά Κυριακή ή κατά άλλη ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης απασχόληση του μισθωτού. Μόνο όταν η εργασία κατά τις Κυριακές και ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης παρέχεται πέραν του τυχόν προβλεπόμενου ανώτατου ωραρίου της ημερήσιας εργασίας θεωρείται υπερωρία. Καθ’ όλα έγκυρη είναι και η συμφωνία περί προκαταβολής της αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία που πρόκειται να παρασχεθεί στο μέλλον και καταλογισμού της προκαταβληθείσας στην αμοιβή για την πράγματι παρασχεθείσα υπερωριακή εργασία (ΑΠ 1129/2007). Τα ποσοστά αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία θεσπίζονται αναφορικά προς την ημερήσια διάρκεια της εργασίας, οφειλόμενα εάν ο μισθωτός απασχολήθηκε πάνω από τα επιτρεπόμενα ανώτατα όρια της ημερήσιας. Ως ημερήσια εργασία νοείται η παρεχόμενη μέσα στην ίδια ημέρα, ως ημέρα δε λαμβάνεται υπόψη η κατά το πολιτικό ημερολόγιο, δηλαδή το διάστημα 24 ωρών από μεσονύκτιο σε μεσονύκτιο.
ΝΟΜΙΜΗ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Με τον όρο νόμιμη υπερωριακή απασχόληση νοείται εκείνη, η οποία πραγματοποιείται μετά από άδεια της Κοινωνικής Επιθεώρησης Εργασίας του ΣΕΠΕ, ή κατόπιν εμπρόθεσμης αναγγελίας προς αυτή, όταν πρόκειται περί βιομηχανικών και βιοτεχνικών επιχειρήσεων βάσει του Ν.Δ. 515/70 (και πάντοτε μέσα στα τασσόμενα από το Νόμο ετήσια όρια, ή χωρίς άδεια της αρμόδιας αρχής όταν αυτά ορίζονται ευθέως από το Νόμο, με τη συνδρομή όμως, των νομίμων προϋποθέσεων).
Στο άρθρο 74 παρ. 10 πρόσφατου Ν. 3863/10, ο νομοθέτης ορίζει ότι «Μισθωτοί απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας και μέχρι τη συμπλήρωση εκατόν είκοσι (120) ωρών ετησίως αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% (50% με το προϊσχύον καθεστώς). Η αμοιβή για την πέρα των εκατόν είκοσι (120) ωρών ετησίως νόμιμη υπερωριακή απασχόληση είναι το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60% (75% με το προϊσχύον καθεστώς )».
Σε περίπτωση που εξαντλήθηκε το ανώτατο όριο υπερωριών που επιτρέπεται να χορηγεί το Σ.Ε.Π.Ε., ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να ζητήσει την έγκριση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία χορηγείται ύστερα από γνώμη του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας,
Επιπλέον, στον πρόσφατο εργασιακό νόμο καθορίζεται η συνολική αποζημίωση που δικαιούται ο εργαζόμενος για κάθε ώρα κατ’ εξαίρεση υπερωρίας που παράσχει δηλ. της μη νόμιμης ή παράνομης, η οποία ισούται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο με 80%, έναντι του 100%, που ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς.
Συνάμα, ο νομοθέτης εισαγάγει δύο διαφορετικά νόμιμα εβδομαδιαία ωράρια εργασίας διαχωρίζοντας τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης και εξαήμερης απασχόλησης. Ρητά δε αναφέρει ότι η εβδομαδιαία απασχόληση ενός μισθωτού, η οποία υπερβαίνει τις 45 ή 48 ωρες (αντίστοιχα για πενθήμερη και εξαήμερη απασχόληση), θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Συνεπώς, δεν προκύπτει ευθέως αλλά υπονοείται από την ανωτέρω διάταξη εμμέσως, πλην σαφώς, ότι το νόμιμο εβδομαδιαίο ωράριο για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εργασίας είναι 45 ώρες και για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα εξαήμερης εργασίας είναι 48 ώρες.
ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ (ΠΑΡΑΝΟΜΗ) ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Κατ’ εξαίρεση (μη νόμιμη ή παράνομη) υπερωριακή απασχόληση είναι εκείνη η οποία πραγματοποιείται, είτε χωρίς άδεια της αρμόδιας Αρχής ή χωρίς αναγγελία προς αυτήν ή με εκπρόθεσμη αναγγελία, είτε επί πλέον των επιτρεπομένων από το Νόμο, για κάθε κατηγορία μισθωτών, ανωτάτων ορίων υπερωριακής απασχόλησης (ημερησίων και ετησίων), έστω και αν υπάρχει άδεια της αρμόδιας Αρχής.
ΑΜΟΙΒΗ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΤΙΣ ΕΞΑΙΡΕΣΙΜΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΝΥΚΤΑ
Για την παρεχόμενη υπερωριακή εργασία κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες εορτές, σύμφωνα με το Ν.Δ. 147/73, καταβάλλεται υπολογιζόμενη επί αποδοχών προσαυξημένων με την προβλεπόμενη για εργασία πού παρέχεται κατά τις Κυριακές και τις εξαιρέσιμες ήμερες, προσαύξηση 75%. Η απασχόληση κατά την Κυριακή, μέσα στα πλαίσια του κανονικού καθημερινού ωραρίου εργασίας (δηλαδή του 8ώρου) δεν συνιστά υπερωρία, διότι η εργασία κατά την Κυριακή δεν συνυπολογίζεται στην εβδομαδιαία εργασία και στις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδος δεν περιλαμβάνεται και η ημέρα της εβδομαδιαίας ανάπαυσης.
Σε περίπτωση παροχής υπερωρίας κατά τις Κυριακές, τις εξαιρέσιμες εορτές και νύκτες, καταβάλλονται όλες οι κατά νόμο οφειλόμενες προσαυξήσεις, ο υπολογισμός, όμως, της καθεμιάς από αυτές γίνεται ξεχωριστά. Ως νυκτερινή εργασία θεωρείται το χρονικό διάστημα από 22.00 ώρας μέχρι 06.00 ώρας και ως Κυριακή, το χρονικό διάστημα από της 24.00 ώρας του Σαββάτου προς Κυριακή μέχρι της ώρας 24.00 της Κυριακής προς Δευτέρα.
Σημειωτέον ότι οι προσαυξήσεις 25% και 75% λόγω νυκτερινής εργασίας και εργασίας κατά την Κυριακή και εξαιρέσιμες ημέρες, αντίστοιχα, υπολογίζονται επί του νομίμου ημερομισθίου και όχι επί του τυχόν καταβαλλόμενου υπέρτερου ημερομισθίου.
ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ – ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ – ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ
Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου καθόλα έγκυρη και νόμιμη είναι και η συμφωνία για καταλογισμό (συμψηφισμό) των αξιώσεων από εργασία κατά το Σάββατο στις ανώτερες των νομίμων καταβαλλόμενες αποδοχές.
Επιπλέον, έγκυρη κρίθηκε η συμφωνία για την κάλυψη της υπερεργασιακής αμοιβής από τη διαφορά ανάμεσα στις καταβαλλόμενες και στις νόμιμες αποδοχές. Καθ’ όλα έγκυρη κρίθηκε και η συμφωνία περί προκαταβολής της αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία που πρόκειται να παρασχεθεί στο μέλλον και καταλογισμού της προκαταβληθείσας στην αμοιβή για την πράγματι παρασχεθείσα υπερωριακή εργασία. Bάσει της παραγρ. 1 του άρθρου 2 του Ν.Δ. 515/70, κάθε αξίωση των μισθωτών για αμοιβή υπερωριακής απασχόλησης και αν ακόμη φέρει τα στοιχεία του αδικαιολόγητου πλουτισμού, υπόκειται σε πενταετή παραγραφή, η οποία αρχίζει από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έχει γεννηθεί αυτή.
Εν κατακλείδι, οι διατάξεις περί αμοιβής της υπερωριακής εργασίας έχουν εφαρμογή σε όλους τους μισθωτούς, οι οποίοι απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιονδήποτε εργοδότη, ανεξαρτήτως της ιδιότητός του. Αντιθέτως, οι διατάξεις περί υπερωριών δεν εφαρμόζονται επί προσώπων που κατέχουν θέση διεύθυνσης ή εποπτείας ή εμπιστοσύνης, καθόσον επί των προσώπων αυτών δεν ισχύουν οι διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας. Παράλληλα, οι οικιακοί μισθωτοί και μετά τον Ν. 1876/90 «ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις κι άλλες διατάξεις», εξακολουθούν να μην υπάγονται στις διατάξεις περί υπερωριών. Αντίστοιχα, επί απλής ετοιμότητας προς εργασία δεν οφείλονται υπερωριακές αποζημιώσεις. Οι διατάξεις περί υπερωριών δεν έχουν εφαρμογή και επί γεωργικών εργασιών, έκτος αν ασκούνται από οργανωμένη επιχείρηση.
Τέλος, παράνομη κρίνεται και η υπερωριακή εργασία υπαλλήλου μητέρας, πού έχει μειωμένο ημερήσιο ωράριο εργασίας για τη φροντίδα παιδιού.
Απο τον Γιάννη Καρούζο
Απο τον Γιάννη Καρούζο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου