Μια πλήρως λειτουργική, ασφαλή και σύγχρονη διπλή σιδηροδρομική
γραμμή από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη φιλοδοξεί να έχει δημιουργήσει η κυβέρνηση μέχρι τον Αύγουστο του 2026. «Κρυφός» στόχος του αρμόδιου υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι η διαδρομή από Αθήνα μέχρι Θεσσαλονίκη με το τρένο να διανύεται από τότε και στο εξής σε λιγότερο από τέσσερις ώρες, κάτι που θα καταστήσει και πάλι ελκυστικό τον σιδηρόδρομο, και ειδικά την παραδοσιακά πιο εμπορική επιβατικά διαδρομή του.Σύστημα αυτόματης προστασίας τρένων: Πώς θα λειτουργεί και ο στόχος του Υπουργείου Μεταφορών
Κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή διαδραματίζει το περιβόητο ETCS, για το οποίο τόση συζήτηση έχει γίνει μετά την τρομερή σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη πριν από δυόμισι χρόνια. Το European Train Control System (ETCS) είναι το ευρωπαϊκό σύστημα αυτόματης προστασίας τρένων, που επιτηρεί διαρκώς την ταχύτητα και την πορεία κάθε αμαξοστοιχίας. Συνδυάζει δεδομένα από επί γραμμής στοιχεία (σηματοδότηση, eurobalises, κέντρα RBC) με συστήματα επί του συρμού (υπολογιστής ασφάλειας, διεπαφή οδηγού). Στόχος είναι να αποτρέπει ανθρώπινα λάθη και να επιβάλλει φρενάρισμα πριν από επικίνδυνες καταστάσεις. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, η υπέρβαση ταχύτητας, η παραβίαση ερυθρού σήματος και η είσοδος σε κατειλημμένο τμήμα γραμμής.
Το πλήρες λειτουργικό αποτύπωμα -που προϋποθέτει πιστοποίηση και θέση σε λειτουργία παρατρόχιου συστήματος ETCS και στόλου με on-board μονάδες- θα «τρέξει» κλιμακωτά μέσα στο 2026. Τον επόμενο Αύγουστο, λοιπόν, εφόσον όλα τα έργα υλοποιηθούν εγκαίρως, το σύστημα ETCS θα είναι εγκατεστημένο σε όλα τα τρένα και σε όλα τα απαραίτητα σημεία στις ράγες.
Η ειδική διαδρομή και η εικονική σιδηροδρομική γραμμή
Ηδη, εδώ και δύο εβδομάδες περίπου, έχει ξεκινήσει η εκπαίδευση των μηχανοδηγών σε ειδική αίθουσα με προσομοιωτή, στο κτίριο που στεγάζει το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του ΟΣΕ στου Ρέντη. Τα «Π» εξασφάλισαν πρόσβαση στον χώρο όπου γίνεται η εκπαίδευση και αποκλειστικές φωτογραφίες από τη λειτουργία του προσομοιωτή, που θα επιτρέψει στους μηχανοδηγούς -αλλά και στους σταθμάρχες- να εξοικειωθούν με τις λειτουργίες του ETCS, τις διαδικασίες οδήγησης και παράλληλα να εκπαιδευτούν στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων, σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον.
Είδαμε, δηλαδή, στην πράξη πώς ο προσομοιωτής αναπαριστά μια εικονική σιδηροδρομική γραμμή, εξοπλισμένη με σύστημα ελέγχου αμαξοστοιχιών ETCS Level 1: Πέρα από τα βασικά, δηλαδή το να κόβεις ταχύτητα και να σταματάς πριν από το κόκκινο φανάρι, ο εκπαιδευτής που χειρίζεται το ηλεκτρονικό σύστημα δημιουργεί απροειδοποίητα αλλαγή συνθηκών, όπως την πτώση ενός δέντρου στις γραμμές, ώστε να τεστάρει την αντίδραση του μηχανοδηγού και την αντίληψη που έχει για τη λειτουργία του συστήματος.
Καθίσαμε στη θέση του οδηγού και κινήσαμε το τρένο στις ράγες ενός σιδηροδρόμου – ωστόσο, όπως ενημερωθήκαμε σχετικά, θα δημιουργηθεί ειδικά γι’ αυτόν τον simulator ένα τμήμα ελληνικής διαδρομής μήκους 10 χιλιομέτρων, το οποίο θα επιλεγεί από τον ΟΣΕ, για την εξοικείωση των μηχανοδηγών με οικείες διαδρομές. Οταν μάλιστα δεν «υπακούσαμε» σε εντολές και ενδείξεις φωτοσημάτων, λειτούργησε η αυτόματη πέδηση και ακινητοποιήθηκε η αμαξοστοιχία. Οπως μας εξήγησε ο εκπαιδευτής, το ETCS «διαβάζει» δεδομένα γραμμής και σημάτων μέσω συνδέσεων και γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την επιτρεπόμενη ταχύτητα και το όριο κίνησης. Αν ο οδηγός δεν επιβραδύνει έγκαιρα, το σύστημα παρεμβαίνει και εφαρμόζει αυτόματα φρένο έκτακτης ανάγκης, σταματώντας το τρένο με ασφάλεια.
Προτεραιότητα το ETCS
«Συνεπείς σε ό,τι δεσμευθήκαμε και ψηφίσαμε στον νόμο του Ιουλίου, αναβαθμίζουμε στην πράξη το επίπεδο ασφάλειας του ελληνικού σιδηροδρόμου», τονίζει με δήλωσή του στα «Παραπολιτικά» ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης. «Το σύστημα αυτόματης πέδησης ETCS είναι απόλυτη προτεραιότητα για εμάς. Ολοκληρώσαμε την εγκατάστασή του στις αμαξοστοιχίες το καλοκαίρι και ξεκινήσαμε για πρώτη φορά την εκπαίδευση των μηχανοδηγών με προσομοιωτές, όπως σε όλους τους σύγχρονους σιδηροδρόμους της Ευρώπης. Συνεχίζουμε με προσήλωση για ασφαλή τρένα, ώστε να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη της κοινωνίας», σημειώνει ο κ. Κυρανάκης.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό το πρωτοποριακό, για τα δεδομένα της Ελλάδας, εγχείρημα; Στο πλαίσιο της σύμβασης συνεργασίας του ΟΣΕ με τη Σιδηροδρομική Ακαδημία των Γερμανικών Σιδηροδρόμων (DB RAIL ACADEMY) για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης και της κατεπείγουσας ανάγκης εκπαίδευσης των μηχανοδηγών των σιδηροδρόμων Ελλάδας στο σύστημα ελέγχου αμαξοστοιχιών ETCS Level 1, ο ΟΣΕ προχώρησε στην ενοικίαση ενός φορητού προσομοιωτή (desktop simulator), ο οποίος χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση και την εξέταση στο εν λόγω σύστημα. Μάλιστα, μέσα στην άνοιξη του 2026 θα έρθει στην Αθήνα και ο νέος προσομοιωτής, που είναι ακόμα υψηλότερων προδιαγραφών. Ειδικότερα, στο πλαίσιο του έργου της ευρύτερης ανακαίνισης της ακαδημίας εκπαίδευσης, ο ΟΣΕ θα προμηθευτεί προσομοιωτή οδήγησης τρένου full motion. Πρόκειται για ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα με κινούμενη πλατφόρμα, που αναπαριστά με απόλυτο ρεαλισμό την εμπειρία οδήγησης τρένου. Θα χρησιμοποιείται από την Ακαδημία του ΟΣΕ για εκπαίδευση και αξιολόγηση μηχανοδηγών σε πραγματικές συνθήκες, όπως φρένο ανάγκης, κακοκαιρία, καμπύλες και σήματα, χωρίς να απαιτείται πραγματική κυκλοφορία στο δίκτυο.
«Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουμε ότι όλοι οι μηχανοδηγοί θα λάβουν συνεπή και υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, εναρμονισμένη με τα διεθνή πρότυπα», αναφέρει σχετικά ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ, Χρήστος Παληός.
300 άτομα θα εκπαιδευτούν
Να σημειωθεί πως το θεωρητικό σκέλος της εκπαίδευσης των μηχανοδηγών υλοποιείται στο εκπαιδευτικό κέντρο, ενώ στη συνέχεια η πρακτική θα γίνει καταρχήν σε εκπαιδευτικό δρομολόγιο, το οποίο θα πραγματοποιεί τη διαδρομή Οινόη - Τιθορέα. Στο ETCS θα εκπαιδευτούν οι μηχανοδηγοί όλων των σιδηροδρομικών εταιρειών και του ΟΣΕ, που αθροιστικά αριθμούν περί τα 300 άτομα. Η όλη διαδικασία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε έξι μήνες. Για την πιστοποίηση των μηχανοδηγών στη λειτουργία του συστήματος ελέγχου αμαξοστοιχιών ETCS θα ακολουθήσει εξεταστική διαδικασία με τον προσομοιωτή. Οπως επισημαίνουν αρμόδια στελέχη, η χρήση προσομοιωτών στην εκπαίδευση δεν βελτιώνει μόνο τις τεχνικές δεξιότητες, αλλά μπορεί επίσης να ενισχύσει τα λεγόμενα soft skills, δεξιότητες οι οποίες είναι εξίσου σημαντικές για την αποτελεσματική και ασφαλή λειτουργία του σιδηροδρομικού συστήματος. Αυτές περιλαμβάνουν την επικοινωνία, την ομαδική εργασία, τη λήψη αποφάσεων, τη διαχείριση άγχους και την επίλυση προβλημάτων, οι οποίες μπορούν να καλλιεργηθούν σε ελεγχόμενο περιβάλλον μέσω των προσομοιωτών.
Για να γυρίσουμε όμως στην αρχή του ρεπορτάζ και στον στόχο να διανύουν τα τρένα το Αθήνα - Θεσσαλονίκη σε λιγότερο από τέσσερις ώρες, το ETCS είναι απαραίτητο, αλλά δεν αρκεί από μόνο του. Τα σιδηροδρομικά έργα αποκατάστασης στη Θεσσαλία, τα οποία ξεκίνησαν τον Απρίλιο 2025, σε συνέχεια των καταστροφών που προκάλεσε η κακοκαιρία «Daniel», προχωρούν, σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση το χρονοδιάγραμμα και βρίσκονται πλέον στην πιο κρίσιμη φάση τους. Η ολοκλήρωσή τους αναμένεται επίσης το καλοκαίρι του 2026. Πρόκειται, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, για μια στρατηγική επένδυση, που θωρακίζει το σιδηροδρομικό δίκτυο απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και ενισχύει την ανθεκτικότητά του στην κλιματική κρίση. Τα έργα περιλαμβάνουν ενισχυμένες κατασκευές, σύγχρονα συστήματα σηματοδότησης, ETCS L1, τηλεδιοίκησης και ηλεκτροκίνησης, καθώς και κρίσιμες παρεμβάσεις που αυξάνουν τη χωρητικότητα στον βασικό άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη.
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 450 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτείται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους και περιλαμβάνει τις αποκαταστάσεις στη διπλή γραμμή Δομοκός - Κραννώνας και στα τμήματα Παλαιοφάρσαλος - Καλαμπάκα και Λάρισα - Βόλος.
Οπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, με την αποκατάσταση των τμημάτων που επλήγησαν από τον «Daniel» θα είναι η πρώτη φορά στον κύριο άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη όπου η σηματοδότηση, ενιαία, θα είναι λειτουργική, κάτι που δίνει τη δυνατότητα να εκτελούνται τα δρομολόγια με πλήρη ασφάλεια και αξιοπιστία. Παράλληλα, θα μπορούν να αυξηθούν οι ταχύτητες κυκλοφορίας στα τμήματα όπου σήμερα εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης και οι ταχύτητες είναι χαμηλές, ώστε το συνολικό δρομολόγιο να είναι τελικά κάτω από τέσσερις ώρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου