Διονύσης Τεμπονέρας / Δεν είναι συμφωνία αλλά «συγκυβέρνηση» ΓΣΕΕ-Μητσοτάκη

 «Λίγες μέρες μετά τον εργατοκτόνο νόμο για το 13ωρο, η ηγεσία της ΓΣΕΕ επέλεξε να μπει στο κάδρο ενός επικοινωνιακού σόου της κυβέρνησης»

«Δεν πρόκειται για συμφωνία, αλλά για επικείμενη «πρόβα συγκυβέρνησης» με την

πλέον αντιλαϊκή, αντιθεσμική και αυταρχική κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης» τονίζει ο εργατολόγος Διονύσης Τεμπονέρας σε συνέντευξή του στην ΑΥΓΗ της Κυριακής όσον αφορά το περιεχόμενο της συμφωνίας για τις συλλογικές συμβάσεις και τη θετική αποτίμηση από την πλευρά της ΓΣΕΕ, ενώ σημειώνει ότι δεν πρόκειται να επιτευχθεί ο στόχος για κάλυψη στο 80% των εργαζομένων όπως ορίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο και δεν αίρονται οι περιορισμοί στην επεκτασιμότητα των ΣΣΕ. Πιο τολμηρά βήματα στην αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων είχε κάνει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2018 και η σημερινή κυβέρνηση ακύρωσε το 2019.

Η κ. Κεραμέως και ο πρωθυπουργός χαρακτήρισαν ως ιστορική τη συμφωνία για επαναφορά των ΣΣΕ. Η συμφωνία και ο νόμος που θα ακολουθήσει είναι υποχρέωση της κυβέρνησης και ενσωμάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας; Τι αλλάζει με τη συμφωνία κυβέρνησης και κοινωνικών εταίρων;

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε πριν από λίγες ημέρες μεταξύ των κοινωνικών ανταγωνιστών για τις συλλογικές συμβάσεις είναι ιστορική. Ισχυρίζεται επίσης ότι αίρει τους μνημονιακούς περιορισμούς και ανταποκρίνεται στον στόχο που έχει θέσει η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία (2022/2041) όπως ενσωματώθηκε με τον Ν. 5163/2024 για ποσοστό κάλυψης εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80%.

Αρχικά, είναι ψευδές ότι πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, το ίδιο θα μπορούσε να επικαλεστεί και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2018, όταν είχε κάνει πιο τολμηρά βήματα στην αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων χωρίς τις σχετικές «τυμπανοκρουσίες».

Δεν είναι ιστορική συμφωνία επίσης γιατί ο βασικός κορμός των μνημονιακών ρυθμίσεων παραμένει ισχυρός εδώ και 13 χρόνια, οπότε και περιορίστηκαν οι ΣΣΕ με τον Ν. 4046/2012 και τη σχετική Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ 2012), νόμος που παραμένει σε ισχύ παρά την τυπική έξοδο από τα Μνημόνια το 2018. Ούτε, φυσικά, πρόκειται να επιτευχθεί ο στόχος για κάλυψη στο 80% των εργαζομένων όπως ορίζει το ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Έτσι, με βάση όσα ανακοινώθηκαν και αποτελούν προς το παρόν απλώς μια «συμφωνία κυρίων» (και χωρίς να έχουμε δει ακόμα το σχετικό νομοσχέδιο), σημειώνουμε τα εξής:

1. Δεν επανέρχεται ο καθορισμός του κατώτατου μισθού στους κοινωνικούς εταίρους μέσω της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Επτά χρόνια μετά την έξοδο από τα Μνημόνια η ΓΣΕΕ δεν έχει τη δυνατότητα να διαπραγματεύεται μισθούς όπως έκανε για πολλές δεκαετίες. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, αυτόματα το ποσοστό κάλυψης εργαζομένων από ΣΣΕ, από 24% που είναι σήμερα, θα εκτοξευόταν στο 60%. Συνεπώς, η κυβέρνηση συνεπώς μπορεί, αλλά δεν θέλει.

2. Δεν αίρονται οι περιορισμοί στην επεκτασιμότητα των ΣΣΕ, στη δυνατότητα, δηλαδή, που έχει ο αρμόδιος υπουργός να επεκτείνει την ισχύ μιας ΣΣΕ στο σύνολο του κλάδου. Πέφτει μεν το απαιτούμενο ποσοστό των εργαζομένων, που πρέπει να καλύπτεται από το 50% στο 40%, όμως παραμένει ο έλεγχος του ποσοστού κάλυψης (50%), διάταξη που ναι μεν ίσχυε από τον Ν. 1876/1990, αλλά είχε καταστεί ανενεργή. Αντιλαμβανόμενη η κυβέρνηση ότι με τη μείωση του ποσοστού στο 40% δεν πρόκειται να καλύψει αρκετούς εργαζόμενους, εφευρίσκει την δυνατότητα των εθνικών κοινωνικών εταίρων να μπορούν να συνάπτουν ΣΣΕ χωρίς να γίνεται ο σχετικός έλεγχος στο ποσοστό κάλυψης. Έτσι όμως καπελώνονται οι κλαδικές ομοσπονδίες και η ΓΣΕΕ μετατρέπεται σε «υπερ-εταίρο», με τον κίνδυνο να αδρανοποιηθεί η κλαδική αυτονομία- αγωνιστική διεκδίκηση.

3. Δεν αποκαθίσταται ολικά η μετενέργεια των ΣΣΕ, η δυνατότητα, δηλαδή, οι κανονιστικοί όροι να ισχύουν και μετά την παράταση της λήξης μιας ΣΣΕ. Προ Μνημονίων ο χρόνος παράτασης μιας ΣΣΕ ήταν στο εξάμηνο, ενώ σήμερα παραμένει στο τρίμηνο. Σαφής είναι ο κίνδυνος στο μεσοδιάστημα να υποχρεωθούν οι εργαζόμενοι να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις με χειρότερους όρους μέσω κατάχρησης διευθυντικού δικαιώματος. Μένει να διευκρινιστεί αν το νέο πλαίσιο θα έχει αναδρομική ισχύ, ενώ θετικό είναι ότι στο διάστημα της παράτασης ισχύος της ΣΣΕ φαίνεται να καλύπτονται οι νεοπροσλαμβανόμενοι εργαζόμενοι.

4. Δεν επανέρχεται η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία, όπως ίσχυε προ Μνημονίων, ενώ δεν αίρεται και η «υπαλληλοποιήση» του ΟΜΕΔ. Ορίζεται τριμελής επιτροπή από το Δ.Σ. του ΟΜΕΔ που θα περνάει από «κρησάρα» τα αιτήματα των συνδικάτων που θα απαιτούν να κάτσουν οι εργοδότες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Οι εργοδότες, φυσικά, θα εξακολουθούν να αρνούνται να συνάψουν ΣΣΕ με τους εργαζόμενους, χωρίς να μπορούν οι εργαζόμενοι να αντιδράσουν, με αποτέλεσμα εκατομμύρια εργαζόμενοι να παραμένουν σε «κενό» μισθολογικής κυρίως ρύθμισης.

5. Δεν επανέρχεται η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης που ίσχυε παλιότερα και είχε επαναφέρει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2019, ενώ παραμένουν σε ισχύ οι «εργοδοτικές» Ενώσεις Προσώπων που υποσκάπτουν τον θεσμό των ΣΣΕ. Με εργοδοτικά τερτίπια και πιέσεις στους εργαζομένους οι εργοδότες θα ακυρώνουν ευνοϊκούς εργασιακούς όρους.

6. Δεν αίρονται βασικοί περιορισμοί στην εγγραφή των συνδικάτων στο αντίστοιχο μητρώο συνδικαλιστικών οργανώσεων (ΓΕΜΗΣΟΕ), θέτοντας γραφειοκρατικούς περιορισμούς, «φακέλωμα» και «face control» στα σωματεία. Μειώνονται μεν αισθητά, αλλά αν ένα συνδικάτο δεν εγγραφεί στο μητρώο, χάνει κρίσιμες δυνατότητες συνδικαλιστικής παρέμβασης.

7. Παράλληλα, παραμένουν σε ισχύ τα 13ωρα, η απουσία πολιτικής υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, ο περιορισμός του δικαιώματος στην απεργία, η υποστελέχωση του ΣΕΠΕ, οι λευκές συμβάσεις κ.λπ.

Συμπερασματικά λοιπόν, σε καμία περίπτωση το επικοινωνιακό σόου που έστησε η κυβέρνηση δεν αποτελεί «ιστορική συμφωνία». Επίσης, απέχουμε παρασάγγας από την επάνοδο στην προ Μνημονίων εποχή σε σχέση με τις ΣΣΕ, ενώ στην καλύτερη των περιπτώσεων το ποσοστό κάλυψης εργαζομένων από ΣΣΕ δεν πρόκειται να αυξηθεί παρά μερικές μόνο μονάδες.

Η Ελλάδα, δυστυχώς, θα συνεχίσει να αποτελεί «ευρωπαϊκή εξαίρεση» στις ΣΣΕ.

Το 2018, μετά την έξοδο από το Μνημόνιο, είχαν γίνει συγκεκριμένα βήματα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα των ΣΣΕ. Η κυβέρνηση ακύρωσε μέρος των προβλέψεων. Αυτές τώρα επανέρχονται;

Το 2019 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε κάνει σημαντικά βήματα προς την αποκατάσταση βασικών αρχών των ΣΣΕ. Είχε επανέλθει η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, είχαν γίνει σημαντικά βήματα στη δυνατότητα επεκτασιμότητας των ΣΣΕ και είχε επανέλθει και η δυνατότητα προσφυγής στη διαιτησία, ρυθμίσεις που ήταν από τις πρώτες που κατάργησε η Ν.Δ. με την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας το 2019.

Με βάση το ελλιπές περιεχόμενο της συμφωνίας όσον αφορά την πλήρη επαναφορά των ΣΣΕ και τη διατήρηση του καθορισμού του κατώτατου μισθού από την κυβέρνηση, πώς εξηγείτε την άμεση και θετική αποτίμηση της συμφωνίας κυρίως από ΓΣΕΕ και ΓΣΕΒΕΕ;

Λίγες μέρες μετά τον εργατοκτόνο νόμο για το 13ωρο και την ημέρα που σκοτώθηκε ένας εργαζόμενος στον ΗΣΑΠ σε εργατικό δυστύχημα, η ηγεσία της ΓΣΣΕ επέλεξε να μπει στο κάδρο ενός επικοινωνιακού σόου της κυβέρνησης, την ώρα που στερείται ακόμα και το δικαίωμα να διαπραγματεύεται μισθούς σε εθνικό επίπεδο και την ώρα που η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων βρίσκεται σε επίπεδα Βουλγαρίας. Δεν πρόκειται για συμφωνία, αλλά για επικείμενη «πρόβα συγκυβέρνησης» με την πλέον αντιλαϊκή, αντιθεσμική και αυταρχική κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης. Ο καθένας μας κρίνεται...