«Χαρτοπόλεμος» αγωγών ΟΣΕ, Siemens, Ναυπηγείων

Πολλά τα ερωτήματα

Την υπόθεση παρακολουθούν όλοι οι συσχετιζόμενοι φορείς, αλλά και οι εργαζόμενοι σε ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Τα ερωτήματα που θέτουν πολλά, με κυριότερα:

* Γιατί φτάσαμε στο... μακρινό 2010-11 για να κατατεθούν οι αγωγές του ΟΣΕ, όταν οι προγραμματικές συμφωνίες ενεργοποιήθηκαν το 1999 και ήδη φάνηκαν οι καθυστερήσεις στην προμήθεια του τροχαίου υλικού από το πρώτο έτος;

* Ποιες είναι οι ευθύνες των κυβερνήσεων, αλλά και των διοικήσεων του ΟΣΕ, με δεδομένο ότι υπηρεσιακά στελέχη του ΟΣΕ εξέφραζαν απόψεις, από το 2000, για καταγγελία ή ενεργοποίηση ποινικών ρητρών των συμβάσεων;

* Η αργοπορία... ετών μήπως αποδυναμώνει την επιχειρηματολογία του ΟΣΕ, με το σκεπτικό ότι οι αξιώσεις-διεκδικήσεις δεν απαιτήθηκαν, σε πλήρη διάσταση, εντός των χρονικών ορίων των συμβάσεων;

Το σίγουρο είναι ότι η διαμάχη του ΟΣΕ, κυρίως κατά της Siemens και των Ελληνικών Ναυπηγείων, θα μονοπωλήσει το προσεχές διάστημα τον Οργανισμό, με ορίζοντα τετραετίας, εκτός αν επέλθει εξωδικαστικός συμβιβασμός. Πάντως, ενδεικτικό είναι ότι για τις προγραμματικές συμβάσεις του 1997 έχουν διεξαχθεί και θα διεξαχθούν περισσότερες από 25 δίκες (οι δίκες αυτές αφορούν το αστικό κομμάτι, όχι το ποινικό).

Ο ΟΣΕ εγείρει αξιώσεις 294 εκατ., έχει εισπράξει 17 εκατ. 

Στον αντίποδα, ρελάνς των προμηθευτών με 11 αγωγές. 

«ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ» αγωγών, με αντικείμενο εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ εξελίσσεται, μεταξύ του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος και των μεγαλύτερων προμηθευτών του. Ο ΟΣΕ έχει καταθέσει τέσσερις αγωγές κατά των Ελληνικών Ναυπηγείων (Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, με μεγαλομέτοχο την Abu Dhabi Mar), της γερμανικής Siemens, της καναδέζικης Bombardier και της ισπανικής Temoinsa, διεκδικώντας 294 εκατ. ευρώ για καθυστερήσεις στην προμήθεια τροχαίου υλικού, στο πλαίσιο των προγραμματικών συμβάσεων του 1999.

Οι προαναφερθείσες εταιρείες, με συνολικά 11 αγωγές, αμφισβητούν τις αξιώσεις του Οργανισμού, διεκδικώντας περί τα 50 εκατ. ευρώ. Στο μεσοδιάστημα έχει υπάρξει ένα συνεχές κυνήγι του Οργανισμού κατά των προμηθευτών του, με αποτέλεσμα την επιδίκαση κατάπτωσης εγγυητικών επιστολών, ύψους 17 εκατ. ευρώ. Η κύρια εκδίκαση των αγωγών έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τεσσάρων ετών, σύμφωνα με εκτιμήσεις νομικών.

Η εν λόγω υπόθεση έχει τεράστια σημασία για τον ΟΣΕ (διαχειρίζεται τη σιδηροδρομική υποδομή, όχι τα δρομολόγια), δεδομένου ότι ουδέποτε διεκδίκησε ένα τόσο μεγάλο ποσό.

Το ιστορικό

Οι τέσσερις αγωγές του ΟΣΕ εκπορεύονται από τις προγραμματικές συμφωνίες που συνήψε ο Οργανισμός το 1997. Ο Οργανισμός καταγγέλλει τις τέσσερις εταιρείες για σημαντικές καθυστερήσεις και αρρυθμίες στην προμήθεια του προβλεπόμενου τροχαίου υλικού.

Υποστηρίζει ότι οι καθυστερήσεις κατάφεραν σοβαρό πλήγμα στην επιχειρησιακή του λειτουργία, με τα συνεπακόλουθα διαφυγόντα έσοδα και κέρδη, κυρίως την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Σχεδόν το ίδιο διάστημα που κατατέθηκαν οι αγωγές (2010-11), οι προαναφερθείσες εταιρείες πέρασαν στην αντεπίθεση, αξιώνοντας από τον ΟΣΕ περί τα 50 εκατ. ευρώ, με έντεκα αγωγές. Οι εταιρείες αμφισβητούν τις αξιώσεις και τις ρήτρες που επέβαλε ο ΟΣΕ, ζητώντας παράλληλα τόκους υπερημερίας από καθυστερημένες πληρωμές.

Η μεγάλη μάχη θα δοθεί περί τα τέλη Σεπτεμβρίου, όπου αναμένεται η συνεκδίκαση των αγωγών στο Πολυμελές Πρωτοδικείο. Στο μεσοδιάστημα κατέπεσαν όλες οι τραπεζικές εγγυητικές επιστολές που είχαν δοθεί στο πλαίσιο των προγραμματικών συμφωνιών.

Με εξαίρεση την Bombardier, η οποία προεξόφλησε τις εγγυητικές, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις υπήρξε έντονη αντιδικία με τράπεζες και προμηθευτές. Ωστόσο, όλες επιδικάστηκαν υπέρ του ΟΣΕ, ο οποίος έχει εισπράξει 17 εκατ. ευρώ.

Ενδεικτικό της μεγάλης σημασίας που προσδίδει ο οργανισμός στην υπόθεση είναι ότι «κυνηγά» στα ισπανικά δικαστήρια την Temoinsa, η οποία μπορεί να έχει πτωχεύσει, ωστόσο διεκδικεί την κατάπτωση εγγυητικών από εφτά ισπανικές τράπεζες.

Στην περίπτωση της Bombardier, όπως προαναφέρθηκε, η εταιρεία κατέθεσε αυτοβούλως τα αναλογούντα ποσά, αν και επιφυλάχθηκε για τα δικαιώματά της. Στις περιπτώσεις των Ελληνικών Ναυπηγείων και της Siemens, βγήκαν αποφάσεις υπέρ του ΟΣΕ, μέχρι και πριν από λίγες ημέρες. Ωστόσο, πρόβλημα προέκυψε με την τράπεζα Unicredit, η οποία αρνείται να δεχτεί την κατάπτωση των εγγυητικών, με πιθανή εξέλιξη προσφυγή σε τακτικό δικαστήριο.

«Ομηρος» της Siemens ο Ηλεκτρικός, πρόβλημα στα βαγόνια

ΑΝΟΙΧΤΟ μέτωπο με τους προμηθευτές του δεν έχει μόνο ο ΟΣΕ, αλλά και ο ΗΣΑΠ. Μπορεί οι αξιώσεις και η αντιδικία του ΗΣΑΠ (νυν «ΣΤΑΣΥ») να μην είναι του βεληνεκούς του ΟΣΕ (τα μεγέθη είναι πολύ μικρότερα), ωστόσο ενδέχεται να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα στην επιχειρησιακή του λειτουργία.

Πολλά συστήματα των συρμών και κυρίως η σηματοδότηση της γραμμής του Ηλεκτρικού έχουν κατασκευαστεί από τη Siemens, ενώ πάρα πολλά ανταλλακτικά δεν βρίσκονται από κανένα άλλο κατασκευαστικό οίκο.

Από το 2009 έως σήμερα ο ΗΣΑΠ και η γερμανική εταιρεία βρίσκονται σε δικαστικές διαμάχες, με εκατέρωθεν αγωγές για αποζημιώσεις. Σύμφωνα με υπηρεσιακά στελέχη του ΗΣΑΠ, «οι εκατέρωθεν δικαστικές διαμάχες, που πηγάζουν από σύμβαση του 1998, είναι η αιτία τού ότι, ακόμη και σήμερα, η Siemens δεν προμηθεύει πλέον ανταλλακτικά, με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στη συντήρηση των συρμών».

Παράλληλα, όπως υποστηρίζουν τα ίδια στελέχη, παρατηρούνται κωλυσιεργίες στην τεχνική υποστήριξη εγκατεστημένων συστημάτων σηματοδότησης και ηλεκτροδότησης. Αποτέλεσμα: εάν δεν λυθεί η εκκρεμότητα, ο Ηλεκτρικός ίσως και να μην είναι σε θέση να λειτουργεί εύρυθμα το προσεχές φθινόπωρο.

Φ.Φωτεινός - Ελευθεροτυπία.