Βρετανικό μοντέλο για ΤΡΑΙΝΟΣΕ

Μοντέλο που προσομοιάζει σ' αυτό που ακολουθείται στη Μεγάλη Βρετανία, όπου το 100% των σιδηροδρομικών εταιρειών είναι ιδιωτικές, φιλοδοξεί να εφαρμόσει η κυβέρνηση στον ελληνικό σιδηρόδρομο, θέτοντας την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της Rosco (εταιρείας συντήρησης του τροχαίου υλικού) σε πρώτη προτεραιότητα.

Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης

παρακολούθησης της σιδηροδρομικής αγοράς στην Ευρώπη, ακόμα και σήμερα στις... ευρωπαϊκές ράγες κυριαρχούν οι κρατικές επιχειρήσεις αν και ο συνολικός αριθμός των ιδιωτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται τόσο στις επιβατικές όσο και στις εμπορευματικές μεταφορές παρουσιάζει αύξηση.

Οπως προκύπτει από την έκθεση παρακολούθησης της σιδηροδρομικής αγοράς στην Ευρώπη, η οποία συντάχθηκε από την Ενωση Ανεξάρτητων Ρυθμιστικών Αρχών Σιδηροδρόμων (IRG-Rail) για το 2011, και εξετάζει τη σχέση δημόσιων και ιδιωτών παρόχων αλλά και το σύνολο των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, στην Αυστρία δραστηριοποιούνται 27 σιδηροδρομικές επιχειρήσεις (στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές), στη Γερμανία 315, στην Αγγλία 35, στη Γαλλία 17, στην Ολλανδία 25, στην Πολωνία 67, στη Σλοβακία 39, στη Σουηδία 26, στην Ουγγαρία 19 και στην Ελλάδα μία.

Η μεγάλη έκταση του σιδηροδρομικού δικτύου στις ευρωπαϊκές χώρες δίνει πάντως τη δυνατότητα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα να συνυπάρχουν με τον πρώτο να κρατά ακόμα τη μερίδα του λέοντος.

Ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης

Στην Αυστρία το 94% των παρόχων σιδηροδρομικού έργου είναι κρατικές επιχειρήσεις, στη Γαλλία το μερίδιο του ιδιώτη είναι μόλις 3% στη Γερμανία το δημόσιο διατηρεί το 90% των επιχειρήσεων, στην Ουγγαρία οι κρατικές ανέρχονται στο 98%, στην Λετονία και τη Νορβηγία στο 89%. Στην Πολωνία η αγορά είναι μοιρασμένη καθώς η σχέση κρατικών και ιδιωτικών σιδηροδρομικών επιχειρήσεων διαμορφώνεται στο 50%-50%.

Στις χώρες, στις οποίες δραστηριοποιούνται μόνο κρατικές επιχειρήσεις, συγκαταλέγονται εκτός από την Ελλάδα η Κροατία, η Φινλανδία, η ΠΓΔΜ και η Σλοβενία.

Το προβάδισμα

Σε επίπεδο επιβατικών χιλιομέτρων, τρεις χώρες εμφανίζονται να έχουν μεγάλο προβάδισμα, το οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο στον μεγάλο πληθυσμό τους. Πρόκειται για τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 80% του συνόλου των επιβατών που διακινούνται στις εξεταζόμενες χώρες, ενώ παράλληλα διαθέτουν και το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Η μοναδική χώρα την οποία εξετάζει η μελέτη με αποκλειστική δραστηριοποίηση ιδιωτών είναι η Αγγλία όπου το μερίδιο του ιδιώτη στη συνολική σιδηροδρομική αγορά ανέρχεται στο 100%. Την αποκλειστική εκτέλεση σιδηροδρομικού έργου στην Ελλάδα διατηρεί αυτή τη στιγμή η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, παρά το γεγονός ότι η απελευθερωμένη πλέον αγορά επιτρέπει σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να δραστηριοποιηθεί.

ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΟΙ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

Δύο μνηστήρες για έναν «γάμο»

Στην τελική ευθεία μπαίνει η ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της Rosco, μετά και το «εισιτήριο» που εξασφάλισε στην προσπάθεια η συμφωνία με την Cosco και τη Hewlett Packard. Ηδη ενδιαφέρον για συμμετοχή στους διαγωνισμούς που θα «τρέξουν» τον Ιούνιο έχουν εκφράσει οι γαλλικοί και οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι, ενώ πληροφορίες θέλουν να γίνονται συζητήσεις και με την Cosco. Φημολογία για κατ' αρχήν ενδιαφέρον υπάρχει και εκ μέρους ενός αμερικανικού επενδυτικού κεφαλαίου, ενώ αναμένεται η στάση που θα τηρήσουν οι Γερμανοί, οι οποίοι είχαν δείξει και στο παρελθόν ενδιαφέρον για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ.

Το ρωσικό ενδιαφέρον εξέφρασε κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, ο Ρώσος υπουργός Μεταφορών Μαξίμ Σοκόλοφ, ενώ πριν από λίγους μήνες τις εγκαταστάσεις και τους συρμούς της εταιρείας είχε επισκεφθεί και κλιμάκιο των ρωσικών σιδηροδρόμων. Εντονότερο ενδιαφέρον, το οποίο μάλιστα δεν περιορίζεται στον σιδηρόδρομο αλλά επεκτείνεται και στους διαγωνισμούς για τα περιφερειακά αεροδρόμια, φαίνεται να επιδεικνύουν οι Γάλλοι. Ο Γάλλος υπουργός Frederic Cuvillier, σε συνάντησή που είχε με τον κ. Χατζηδάκη, αναφέρθηκε σαφώς στη συμμετοχή γαλλικών εταιρειών σε όλους τους σχετικούς διαγωνισμούς που θα προκηρυχθούν από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).

Συγκεκριμένα στον διαγωνισμό για την αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ αναμένεται να συμμετάσχουν οι γαλλικοί σιδηρόδρομοι (SNCF), ενώ στον διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση της ROSCO εκτιμάται ότι θα δηλώσει συμμετοχή η Alstom.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ

5 κλάδοι, 13 εκατ. επιβάτες

Σε πέντε κλάδους είναι χωρισμένο, σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) για το 2012, το ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας με μήκος γραμμής σε εκμετάλλευση 2.554 χιλιομέτρων. Οι κλάδοι αυτοί είναι:

• Κύριος άξονας Πειραιάς - Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Ειδομένη με τις διακλαδώσεις του (Οινόη - Χαλκίδα, Παλαιοφάρσαλος - Καλαμπάκα, Λάρισα - Βόλος)
• Αξονας Δυτικής Μακεδονίας
• Αξονας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης
• Δίκτυο Πελοποννήσου
• Γραμμή Προαστιακού Αττικής (ΣΚΑ - Αεροδρόμιο, ΣΚΑ - Κιάτο).

Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, βάσει των ίδιων στοιχείων, πραγματοποιεί πάνω από 300 δρομολόγια την ημέρα, μεταφέροντας 13 εκατομμύρια επιβάτες και περίπου 2,7 εκατομμύρια τόνους εμπορευμάτων σε ετήσια βάση. Το επιβατικό σιδηροδρομικό έργο στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία (2007-2011) παρουσιάζει αυξομειώσεις. Ετσι, το 2007 μετακινήθηκαν 10 εκατομμύρια επιβάτες, ενώ το 2008 μειώθηκαν σε 8,4 εκατομμύρια για να αυξηθούν ξανά έναν χρόνο μετά στα 15,4 εκατομμύρια.

Το 2010 η ΤΡΑΙΝΟΣΕ μετέφερε 15 εκατ. επιβάτες, ενώ το 2011 καταγράφεται σημαντική μείωση επιβατών, ο αριθμός των οποίων ανέρχεται σε 13,3 εκατομμύρια.

Οσον αφορά στα έσοδα από μεταφορά επιβατών, το 2010 ήταν η καλύτερη χρονιά με 78 εκατ. ευρώ, ενώ το 2011 μειώθηκαν στα 62 εκατ. ευρώ. Την ίδια πενταετία οι εμπορευματικές σιδηροδρομικές μεταφορές κινήθηκαν πτωτικά, καθώς τόσο ο ΟΣΕ όσο και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ αργότερα δεν κατόρθωσαν να καρπωθούν ένα μεγάλο μέρος των διακινούμενων φορτίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη μεταφορά 4,9 εκατ. τόνων εμπορευμάτων το 2007 που αντιστοιχούσαν σε έσοδα 28 εκατ. ευρώ, το 2011, το εμπορευματικό έργο της εταιρείας διαμορφώθηκε σε μόλις 2,6 εκατ. τόνους και έσοδα 22 εκατ. ευρώ.

ΜΑΡΙΑ ΛΙΛΙΟΠΟΥΛΟΥ