Ελληνικός Σιδηρόδρομος: Ένας προαναγγελθείς θάνατος

Ιδιωτικοποιήσεις Οι επιπτώσεις απο την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ και η διεθνή εμπειρία. Γράφουν για το stokokkino.gr τρεις εργαζόμενοι στον σιδηρόδρομο.     

Στις 16 Σεπτεμβρίου είναι προγραμματισμένη η εκδήλωση ενδιαφέροντος για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τη μοναδική σιδηροδρομική επιχείρηση στην Ελλάδα. Ακολουθεί η ΕΕΣΣΤΥ, η εταιρεία συντήρησης τροχαίου υλικού, που αποσχίστηκε τον δεκαπενταύγουστο από τον ΟΣΕ. Παράλληλα, πυκνώνουν τα σενάρια για «ξαφνικό θάνατο» του ΟΣΕ, βασισμένο στο μοντέλο της ΕΡΤ.

Είναι ένας προαναγγελθείς θάνατος. Γιατί χρόνια τώρα, πριν ακόμα από τα μνημόνια, ο ΟΣΕ έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα. Με τη σαφή πριμοδότηση των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων και της οδικής μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων, παρά το τεράστιο πλεονέκτημα, περιβαλλοντικό, οικονομικό, ασφαλείας, του σιδηροδρόμου.

Με τη διαρκή αναδιοργάνωση – αποδιοργάνωση των υπηρεσιών του Οργανισμού. Με την κατάτμηση του σε εταιρείες και τη συνεχή αλλαγή των σχημάτων: εταιρείες διαχωρίζονται, κατόπιν συνενώνονται, άλλα τμήματα «αποσχίζονται» και δημιουργούν νέες εταιρείες, αρμοδιότητες μπλέκονται, συμβάσεις εκκρεμούν…. Κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα να έχουμε τον ΟΣΕ, Διαχειριστή Υποδομής, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, σιδηροδρομική επιχείρηση χωρίς δικό της τροχαίο υλικό, την ΕΕΣΣΤΥ, εταιρεία συντήρησης τροχαίου υλικού, τη ΓΑΙΑΟΣΕ για την ακίνητη περιουσία, την ΕΡΓΟΣΕ για την επίβλεψη των έργων. Με μεγάλα προβλήματα λειτουργίας, προσωπικό αποδυναμωμένο και αντικειμενικά λίγο, μετά τις υποχρεωτικές μετατάξεις και τις συνταξιοδοτήσεις που δεν αναπληρώνονται, με θολά οργανογράμματα που δεν στελεχώνονται, με έργα μισοτελειωμένα που προκαλούν καθυστερήσεις και τη δικαιολογημένη αγανάκτηση των επιβατών.

Σήμερα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι ήδη ενταγμένη στο ΤΑΙΠΕΔ και σέρνει πρώτη το χορό της ιδιωτικοποίησης, στο πλαίσιο ξεπουλήματος των δημόσιων αγαθών και της χώρας ολόκληρης. Γιατί η μεταφορά είναι δημόσιο αγαθό. Προκύπτει από όλους τους μαθηματικούς τύπους που ορίζουν τα δημόσια αγαθά, αλλά κυρίως προκύπτει από τη βασική κοινωνική ανάγκη του μεταφέρεσθαι.

Και βέβαια, δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε ότι ιδιωτικοποιούν σήμερα το τρένο και τις υποδομές του σαν να ’ναι ιδιοκτησία τους, ενώ για αυτό το τρένο και αυτές τις υποδομές δεν έχουν πληρώσει οι κύριοι Σαμαράς και Βενιζέλος. Έχει πληρώσει επί 100 χρόνια ο ελληνικός λαός, ο οποίος χάνει τώρα την περιουσία στην οποία επένδυε για το δημόσιο καλό, προκειμένου ξάφνου να κερδοφορήσει ένας ιδιώτης!

Κόντρα στη διεθνή εμπειρία

Οι φωστήρες πατριώτες που ξεπουλάν τη χώρα, του τρένου συμπεριλαμβανομένου, θα πρέπει να απαντήσουν κάποτε τι αποκόμισαν από τη διεθνή εμπειρία των ιδιωτικοποιήσεων, που προφανώς δεν είναι φρούτο που ευδοκιμεί μόνο στην Ελλάδα.

Τι έγινε λοιπόν στην Αργεντινή με την ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρόμου τη δεκαετία του 90; Ένα από τα πιο σύγχρονα δίκτυα της αμερικάνικης ηπείρου, ένα δίκτυο 50.000 χιλιομέτρων με 92.000 υπαλλήλους, μέσα σε λίγα χρόνια κατέληξε να είναι ένα φτωχό δίκτυο μόλις 7.000 χιλιομέτρων, με μόνο 7.000 υπαλλήλους, καταργημένα δεκάδες δρομολόγια και διαρκώς επιδεινούμενες υπηρεσίες. Στα τέλη της δεκαετίας, οι περισσότερες από τις εταιρείες αυτές που αγόρασαν τον κλάδο των σιδηροδρόμων, απειλήθηκαν με άμεση κατάρρευση, λόγω και της οικονομικής κρίσης, και το κράτος αναγκάστηκε να παρέμβει με κολοσσιαίες επιδοτήσεις, που έφτασαν τα 5 εκατομμύρια δολάρια το μήνα, για να διατηρήσει τα τρένα σε λειτουργία. Οι φορολογούμενοι δηλαδή πλήρωσαν για πολλοστή φορά το κόστος, τη στιγμή που χιλιόμετρα σιδηροτροχιών γίνονταν παλιοσίδερα και οι ελλείψεις στη συντήρηση των τρένων ήταν εγκληματικές. Κυριολεκτικά εγκληματικές.

Το τελευταίο σιδηροδρομικό ατύχημα στην Αργεντινή, στο Μπουένος Άιρες, άφησε πίσω του 51 νεκρούς και τουλάχιστον 700 τραυματίες. Γιατί οι εκπτώσεις φέρνουν έκπτωση και στην ασφάλεια, που θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Φυσικά, το κράτος επιδοτεί ακόμα και σήμερα τις ιδιωτικές εταιρείες στον αργεντίνικο σιδηρόδρομο… Αυτά πότε θα μας τα πουν οι κυβερνώντες και τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ;

Ή μήπως υπάρχει καμία έρευνα που δείχνει πως έγινε καλύτερο το ιδιωτικό τρένο στη Βρετανία από το δημόσιο τρένο στη Γερμανία ή στη Γαλλία; Τι έγινε στη Μ. Βρετανία τη δεκαετία των θατσερικών ιδιωτικοποιήσεων, τότε που μεταξύ όλων, ιδιωτικοποιήθηκε και ο σιδηρόδρομος; Πώς προχώρησε η ανάπτυξη του σιδηροδρόμου που υποσχέθηκε ο νεοφιλελευθερισμός; Πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Ερευνών Κοινωνικο-πολιτιστικής Αλλαγής (CRESC) του πανεπιστημίου Μάντσεστερ, με τίτλο «Η μεγάλη ληστεία των τρένων», καταλήγει στο ότι «Η ιδιωτικοποίηση των τρένων έφερε ακριβότερα εισιτήρια, παλιότερα τρένα, μεγαλύτερο και δυσβάσταχτο κόστος για τους φορολογούμενους». Οι ερευνητές του CRESC σημειώνουν ότι τα εταιρικά συμφέροντα που ανέλαβαν το σιδηρόδρομο ασχολούνται σχεδόν εξολοκλήρου με την αποθησαύριση κερδών επιστρέφοντας το 90% των εσόδων στους μετόχους και διοχετεύοντας λιγότερο από το 10% σε επενδύσεις. Αποτέλεσμα; Ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια ιδιωτικοποίησης των τρένων, να παρατηρούνται πολύνεκρα και συχνά δυστυχήματα, ενώ σήμερα έχουν ανέβει στα ύψη οι τιμές των εισιτηρίων ακόμη και για τους πιο κοντινούς προορισμούς. Έτσι, η Βρετανία σήμερα έχει το πιο ακριβό τρένο στην Ευρώπη. Η δεύτερη θέση στη διαδρομή Λίβερπουλ-Λονδίνο κοστίζει £54.39, ενώ τα εισιτήρια των τρένων στη Γαλλία και την Ιταλία κοστίζουν περίπου το μισό σε αντίστοιχες διαδρομές. Επιπλέον, τα τρένα στη Βρετανία είναι από τα πιο συνωστισμένα τρένα στην Ευρώπη –ειδικά τις ώρες αιχμής– καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να μειώσουν το κόστος και αποφεύγουν να προσθέσουν επιπλέον βαγόνια. Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι εξακολουθούν και λαμβάνουν κρατική επιχορήγηση, ύψους £5,2 δισ. (στοιχεία 2008-2009).

Δεν τα γνωρίζουν αυτά οι κυβερνήσεις που τεμαχίζουν και ξεπουλάνε το σιδηρόδρομο; Δεν έχουν στα χέρια τους μελέτες που αποδεικνύουν και τη ματαιότητα, ακόμα και με τα δικά τους κριτήρια της ιδιωτικοποίησης, και κυρίως τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί για την ίδια την υπηρεσία της μεταφοράς και την ασφάλεια των επιβατών; Φυσικά τα γνωρίζουν.

Τότε γιατί ;

Η κυβέρνηση και οι μηχανισμοί του κεφαλαίου που ονομάστηκαν τρόικα, πρέπει πάση θυσία:

α) να δώσουν στο κεφάλαιο μία ακόμη εγγυημένη πηγή σίγουρων εσόδων, που την έχει ανάγκη κυρίως σε καιρούς κρίσης,

β) να δώσουν ακόμα μεγαλύτερη και πιο άμεση πολιτική εξουσία στο κεφάλαιο παραδίδοντας του τη διαχείριση δημόσιων αγαθών,

γ) να συμπιέσουν περαιτέρω την κατάσταση των εργαζομένων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα σε όλη τη χώρα, δημιουργώντας νέα εργασιακά κάτεργα, ποδοπατώντας κατακτημένα εργατικά δικαιώματα και μισθούς, προκαλώντας νέο κύμα ανέργων,

δ) να στερήσουν από το λαό ένα μοχλό πραγματικής ανάπτυξης, όπως είναι ο σιδηρόδρομος, και

ε) βεβαίως, να αποδομήσουν πλήρως την έννοια του δημόσιου αγαθού, που έχει μεγάλες ιδεολογικές προεκτάσεις γιατί παραπέμπει σε έννοιες συλλογικότητας και κοινωνικού κράτους, έννοιες που θέλουν να εξαφανίσουν στη μαύρη κοινωνία που ετοιμάζουν.

Η ιδιωτικοποίηση είναι πολιτική επιλογή για την εξυπηρέτηση του κεφαλαίου

Τον σχεδιασμό τους τον συναντήσαμε από τη δεκαετία του ’80 ακόμα, όταν το σύστημα, νιώθοντας ισχυρό, ξεκίνησε να αποδομεί την έννοια των δημόσιων αγαθών, με συγκεκριμένη στόχευση: να τα ξεχάσουμε και να μας τα πάρουν.

Όλα στηρίχτηκαν στην ελεύθερη αγορά και τις απαιτήσεις της. Παρένθεση: Και τι είναι η ελεύθερη αγορά; Απλώς, ένα συνονθύλευμα συμφερόντων που παίρνει αποφάσεις μέχρι και για να σταματήσει η παροχή του προϊόντος: χρωστάει ο ΟΣΕ; ας κλείσει! Τι κι αν αυτά που

εμφάνισαν ως χρέος του ΟΣΕ ήταν χρέος του κράτους που όφειλε να χρηματοδοτεί τα έργα της υποδομής; Τι κι αν φόρτωσαν στις πλάτες του ΟΣΕ ένα σκάνδαλο με 9 δισ-ευρουδάκια; Η «αγορά» επιβάλλει ό,τι θέλει με μόνη στόχευση το κέρδος τίνος; Της «αγοράς»! Κλείνει η παρένθεση.

Η «ελεύθερη αγορά» λοιπόν, όπως εκφράζεται μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εγχώριων κυβερνήσεων, υποβάθμισε τον ΟΣΕ, όπως όλους τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας, από οργανισμούς σε επιχειρήσεις, με σκοπό να ξεζουμίζουν τη λαϊκή κατανάλωση με συνεχείς αυξήσεις, η κοινωνία να αγανακτεί με τους διαχειριστές του αγαθού (αυτούς που βλέπει, τους εργαζόμενους) και το δημόσιο αγαθό να μετατραπεί σε εμπόρευμα: πληρώνεις για να το πάρεις, ολοένα μεγαλύτερο εισιτήριο.

Με αυτόν τον τρόπο η «αγορά», απελευθέρωσε το «προϊόν» της μεταφοράς από κάθε έννοια δημόσιου συμφέροντος. Έτσι, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ για παράδειγμα, είναι πλέον μία Ανώνυμη Εταιρεία, και βασικό κριτήριο επιτυχίας της δεν είναι πια η ικανότητα της να παρέχει ασφαλή ποιοτική μεταφορά σε όλο το λαό, αλλά η κερδοφορία. Κριτής δεν είναι πια ο πολίτης, αλλά η αγορά! Το όραμα για σύγχρονο δημόσιο σιδηρόδρομο καταρρέει με δηλώσεις υπουργών τύπου «μα είναι τόσο λίγοι, ας τους πληρώνω ένα ταξί» !!! προκειμένου να δικαιολογήσουν το κλείσιμο του δικτύου στην Πελοπόννησο.

Με την λεγόμενη «απελευθέρωση» (τι όμορφες λέξεις έχουν βρει για να περιγράφουν βαρβαρότητες!) η ΕΕ απαίτησε – ή έστω υπέδειξε – και τη διάσπαση της ενιαίας δομής στον ΟΣΕ. Οι κυβερνήσεις μας άρπαξαν την ευκαιρία για να μας φέρουν σε μια κατάσταση ώστε να πορευόμαστε σε τεμάχια, έτσι ώστε πιο εύκολα να μπορούμε να εκποιηθούμε και να έχει ο ιδιώτης να διαλέξει ποια υπηρεσία τον συμφέρει κάθε φορά! Θεώρησαν προφανώς ότι με αυτόν τον τρόπο οι υπηρεσίες θα πουλιούνται λίγο λίγο, χωρίς έτσι να ξεσηκώνονται μεγάλες αντιδράσεις αλλά και δίνοντας επιλογή στο κεφάλαιο να αγοράζει μόνο ό,τι είναι κερδοφόρο!

Για να είναι βέβαιοι ότι τίποτε δεν θα ξεφύγει από τα ήδη δρομολογημένα, έβαλαν την ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων αγαθών στα μνημόνια. Όπου, για να μην έχουμε τίποτα περίεργες διεκδικήσεις, μας ξεκαθάρισαν:

"Σε συμφωνία με τους στόχους της εθνικής πολιτικής, ο πληθυσμός θα έχει πρόσβαση σε βασικά δημόσια αγαθά (νερό, φυσικό αέριο, ηλεκτρισμό) και υποδομές που προτάσσει το εθνικό συμφέρον, υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκεται σε συμμόρφωση με τη συνθήκη της ΕΕ και τους αντίστοιχους δευτερεύοντες νομικούς κανόνες".

Με άλλα λόγια, μην το ’χετε και σίγουρο πως θα έχετε πρόσβαση στο νερό, στο ρεύμα, στη μεταφορά. Όλα πλέον τελούν υπό προϋποθέσεις!

Με τούτα και με τ’ άλλα, με ειδικούς νόμους και μνημόνια, με αποφάσεις και υποδείξεις, με ξαφνικούς και αργούς θανάτους, ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας, το τρένο όπως το γνωρίζαμε, έχει ήδη χάσει το δίκτυο της Πελοποννήσου, τους μισούς εργαζόμενους, ένα σωρό τεχνογνωσία που είχαν αυτοί οι εργαζόμενοι, ένα σωρό δρομολόγια και πάει λέγοντας… Ετοιμάζεται να χάσει τον εμπορικό του τομέα, να χάσει τον τεχνικό τομέα του τροχαίου υλικού, να χάσει τον ίδιο τον οργανισμό κυκλοφορίας, τον πάλαι ποτέ Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδας.

Η απάντηση μας

Υπάρχει απάντηση. Υπάρχει ελπίδα. Εμείς, οι εργαζόμενοι του σιδηρόδρομου, να συναντηθούμε με τους επιβάτες σε έναν κοινό αγώνα ανατροπής. Για την ανατροπή της πολιτικής αυτής που εξαθλιώνει τους εργαζόμενους και ξεπουλάει τη χώρα. Για μια νέα κατάσταση, όπου τίποτα δεν θα θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους.

Για ένα νέο τρένο, σύγχρονο, δημόσιο. Όμορφο και ταξιδιάρικο. Στην υπηρεσία της κοινωνίας. Στην υπηρεσία του μοναδικού νόμιμου ιδιοκτήτη του, του ελληνικού λαού.

γράφουν για το stokokkino.gr οι:

Γεωργία Κανελλοπούλου 

Παναγιώτης Τερζόγλου 

Κώστας Μαυρομιχάλης - See more at: http://stokokkino.gr/article/2234/Ellinikos-Sidirodromos-Enas-proanaggeltheis-thanatos#sthash.gFI2OAfl.js4ftjej.dpuf